Wednesday 9 September 2009

Laura

Η πρώτη φορά που ένιωσα την ιδέα ήταν στα 11 μου χρόνια. Ιούλιος Βερν, Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 ημέρες. Χρειάστηκα άλλες 10 αναγνώσεις και πολλά χρόνια μέχρι να καταλάβω ότι η κεντρική ιδέα του βιβλίου είναι διαφορετική από τον τίτλο. Μέχρι να το καταλάβω, η ιδέα είχε αποτυπωθεί ανεξίτηλα μέσα μου.
Η δεύτερη ώθηση ήταν πολύ δυνατότερη και ήρθε πάλι από τον Ι. Βερν. 20.000 Λεύγες υπό την Θάλασσα. Και εδώ το κεντρικό θέμα είναι άλλο, ο γύρος του κόσμου όμως υπάρχει σαν βασικό στοιχείο της ιστορίας.

Με πρότυπο τον Πλοίαρχο Νέμο - αλλά και επειδή μου ταίριαζε στον χαρακτήρα - άρχισα τις μοναχικές εξορμήσεις στα 14 μου. Στην αρχή στην ξηρά και γιά μισή μέρα, μετά στην ξηρά πολυήμερες, μετά στην θάλασσα με συνοδεία. Στο τελευταίο στάδιο, το πιό απαιτητικό, πολυήμερα ταξίδια στην θάλασσα μόνος μου. Αυτό έγινε γιά πρώτη φορά όταν ήμουν 18, έχει ξαναγίνει από τότε περισσότερες φορές από όσες θα μπορούσα νε μετρήσω και αποτελεί πάντα μιά ξεχωριστή εμπειρία. Στις ελάχιστες στιγμές της ζωής μου που έχω πλησιάσει την απόλυτη ευτυχία ήμουν μόνος πάνω σ' ένα πλοίο, μόνο με την θάλασσα γύρω μου.

Αν και οι ιδέες του Ι. Βερν είναι ακόμα μέσα μου, δεν έχω κάνει τον γύρο του κόσμου. Έχω ταξιδέψει όμως στις "7 θάλασσες" :-) Εξ' άλλου, ο γύρος του κόσμου διά θαλάσσης είναι αδύνατος. Πάνω στον Ισημερινό, η Αφρική κόβει τον θαλασσινό δρόμο, ενώ λίγο πιό βόρεια η Αμερική, η Αφρική και η Ασία κάνουν το μεγαλύτερο κομμάτι του κύκλου στεριανό.
Όλα τα ταξίδια τα έκανα από μιά εσωτερική ανάγκη. Τυχαίνει να μην πολυταιριάζω με τους ανθρώπους, τυχαίνει να έχω γιά πρότυπο τον Πλοίαρχο Νέμο, τυχαίνει να μου αρέσει η θάλασσα. Αλλά αυτά δεν με κάνουν ούτε καλύτερο ούτε ανώτερο από οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο. Ούτε επιδιώκω κάποιο υλικό όφελος από αυτά.

Το αντίθετο συμβαίνει με τους επαγγελματίες. Υπάρχει μιά ολόκληρη βιομηχανία "Γύρων του Κόσμου", με αποκλειστικό γνώμονα το κέρδος. Το υλικό κέρδος δεν είναι κατακριτέο στα μάτια μου. Μιά χαρά επαγγελματίες είναι οι άνθρωποι. Από τεχνική σκοπιά είναι μάλιστα αξιοθαύμαστοι. Αυτά που καταφέρνουν είναι κλάσεις ολόκληρες πιό πάνω από αυτά που μπορεί να καταφέρει ένας απλός ανθρωπάκος σαν εμένα.
Αλλά είναι τελείως διαφορετικό πράγμα να κάνεις τον Γύρο του Κόσμου (είτε οποιοδήποτε άλλο μοναχικό ταξίδι) επειδή νιώθεις μιά εσωτερική ανάγκη να σε σπρώχνει και τελείως διαφορετικό επειδή κάποιος σε πληρώνει γι' αυτό.

Υπάρχουν λοιπόν κάμποσοι επαγγελματικοί γύροι του κόσμου. Γιά monohulls, γιά καταμαράν, γιά μεγάλα πληρώματα (15-20 άτομα), γιά μικρά πληρώματα (2-3), γιά single handed (μόνος σου), με ανάποδη φορά (σημ. ο πλανήτης και το κλίμα προσφέρουν μιά ευνοική φορά γιά τον κύκλο).
Ουσιαστικά όλοι αυτοί οι γύροι του κόσμου είναι περικυκλώσεις της Ανταρκτικής. Μόνο ο 60ς νότιος παράλληλος προσφέρει έναν πλήρη κύκλο αποκλειστικά με θάλασσα. Ήδη από τον 55 νότιο σε "κόβει" η Αμερική και στον 65 νότιο ξεκινάει η Ανταρκτική (Ν. πολικός κύκλος).
Οι γύροι της γής λοιπόν ξεκινάνε από κάποια πολυπληθή ευρωπαική πόλη εξ' αιτίας των θεατών και των διαφημίσεων, κατεβαίνουν όλη την διαδρομή μέχρι τον 60 νότιο παράλληλο, φέρνουν γυροβολιά την Ανταρκτική και ξαναανεβαίνουν στην Ευρώπη γιά τον τερματισμό.
Δεν τα γράφω υποτιμητικά αυτά. Οι επιδόσεις αυτών των ανθρώπων είναι τεχνικά επιτεύγματα, ασύλληπτα γιά τον μέσο άνθρωπο. Σημειώνω μονάχα, ότι η έκφραση "Γύρος του Κόσμου" μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο γιά κέρδος. Μιλάω γιά Χοντρά Λεφτά.

Να μην ξεχάσω και τους μοναχικούς θαλασσόλυκους που γυρνάνε τον κόσμο όχι με την μορφή αγώνα αλλά με την μορφή εξερεύνησης. Αυτοί οι γύροι κρατάνε 2 έως 4 χρόνια και περιλαμβάνουν στάσεις σε πολλές χώρες. Και εδώ ο γνώμονας είναι το κέρδος, αφού αυτοί οι θαλασσοπόροι μεταφράζουν τις εμπειρίες τους σε πωλήσεις βιβλίων, σεμινάρια, ρόλους συμβούλου, διαφημίσεις κ.α. Και πολύ καλά κάνουν.

Κάνω εδώ μιά αναγκαία παρένθεση.
Στην Ελλάδα είναι αδιανόητο να κερδίζει κανείς λεφτά σαν ιστιοπλόος η σαν θαλασσοπόρος. Οι έλληνες είναι ένας λαός γεωργών, τσοπάνηδων και τυροκόμων. Όταν ο έλληνας λέει "πάμε στην θάλασσα" εννοεί ότι θα πάει σε μιά αμμουδιά με ξαπλώστρες και θα πιεί μπύρες αλειφόμενος με άγρια λάδια καρύδας και ακούγοντας μουσική στην διαπασών. Οι πιό ψαγμένοι τσοπάνηδες θα μπουν σε ένα αυτοκίνητο και θα διασχίσουν τις χιλιάδες ρεματιές και ραχούλες μέχρι να βρουν (αν βρουν) κάποια "ερημική" παραλία. Η οποία θα είναι ερημική είτε επειδή είναι χάλια είτε επειδή τα ξενοδοχεία και οι ξαπλώστρες θα έρθουν το επόμενο καλοκαίρι.

Γυρνώντας από τις διακοπές του, ο τυπικός τσοπάνης θα δημοσιεύσει - αν διαθέτει μπλογκ - ωραιότατες φωτογραφίες από τις παραλίες και την θάλασσα, όπως αυτά φαίνονται από την στεριά. Δεν έχω δει ούτε μιά φωτογραφία σε ελληνικό μπλογκ, που να δείχνει την στεριά όπως αυτή φαίνεται από την θάλασσα.
Με μοναδική και φωτεινή εξαίρεση ετούτον εδώ, στον οποίο βγάζω το καπέλο.

Πικάντικη λεπτομέρεια: οι θαλασσινοί λαοί (άγγλοι, ολλανδοί, νορβηγοί) δεν έχουν διπλώματα θαλασσοπορίας. Το να ταξιδεύεις στην θάλασσα είναι γι' αυτούς τόσο αυτονόητο ώστε δεν χρειάζεται να αποδείξεις τις ικανότητες σου. Αν ένας εγγλέζος ή ένας ολλανδός θελήσει να γίνει τσοπάνης, πρέπει να σπουδάσει, να δώσει εξετάσεις και να πάρει δίπλωμα τσοπάνη. Αν θέλησει να ξανοιχτεί με ένα πλοίο στην θάλασσα, δεν χρειάζεται δίπλωμα θαλασσοπόρου. Στην Ελλάδα ισχύουν ακριβώς τα αντίθετα. Από εκεί αναγνωρίζουμε, ποιός είναι ναυτικός λαός και ποιός όχι.

Δεν είναι κατακριτέο να μην είναι κάποιος ναυτικός λαός. Μια χαρά αξιοπρεπές επάγγελμα είναι ο τσοπάνης και ο γεωργός. Αλλά όποιος δεν είναι ναυτικός λαός δεν μπορεί να διανοηθεί τα τεράστια ποσά που κυκλοφορούν στην επαγγελματική / αθλητική θαλασσοπορία.
Οι ιστιοπλοικοί αγώνες συγκεντρώνουν τα τρίτα μεγαλύτερα διαφημιστικά έσοδα κάθε χρόνο. Τους ξεπερνάει μόνο το παγκόσμιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου και οι ολυμπιακοί αγώνες. Επόμενοι με μεγάλη διαφορά στην 4η θέση έρχονται οι αγώνες αυτοκινήτου (Φόρμουλα 1 κ.α. ). Αυτά τα στοιχεία δείχνουν το πόσο δημοφιλής είναι η θαλασοπορία στις άλλες χώρες. Το πόσο ελκυστική φαίνεται η ιδέα του Γύρου του Κόσμου σε τόσους πολλούς ανθρώπους - πλην ελλήνων.


Κλείνει η παρένθεση, επιστρέφω στον επαγγελματικό γύρο του κόσμου.

Με σκοπό την προσέλκυση ακόμα περισσότερων διαφημιστικών εσόδων, δημιουργήθηκε μιά καινούργια κατηγορία "γύρος του κόσμου" και προστέθηκε στις τόσες που υπάρχουν. Η κανούργια κατηγορία είναι γιά έφηβους. Ημι-επίσημος τίτλος "ο νεώτερος άνθρωπος που έκανε μόνος του τον γύρο του κόσμου". Μετράει η ηλικία που έχει κάποιος κατά τον τερματισμό - ένας γύρος μπορεί να κρατήσει και 4 χρόνια είπαμε.

Σήμερα ο αμερικάνος Zac Sunderland (17 χρονών) κρατάει τον τίτλο. Παρά λίγο να τον χάσει από την αυστραλέζα Jessica Watson (16), αλλά η τελευταία τράκαρε λίγο πριν τον τερματισμό.
Η επόμενη ανταγωνίστρια βρίσκεται στα σκαριά και είναι η 13χρονη ολλανδή Laura Dekker. Αν καταφέρει να ξεκινήσει, θα τερματίσει μάλλον όταν θα είναι 15 χρονών. Προς το παρόν έχει προβλήματα με την ολλανδική δικαιοσύνη, η οποία αφαίρεσε την κηδεμονία από τους φυσικούς της γονείς και την έκλεισε σε άσυλο. Απαγορεύοντας της το ταξίδι, γιά να την προστατεύσει. Ο πατέρας της Laura έχει επιδοθεί σε έναν λυσσώδη δικαστικό αγώνα, οι δικαστές το ξέρουν ότι έχουν άδικο. Αλλά τρενάρουν την υπόθεση όσο μπορούν, μέχρι να περάσει λίγος χρόνος και να χάσει η Laura την ευκαιρία να είναι η νεώτερη.

Η 13χρονη Laura γεννήθηκε πάνω σε πλοίο, μεγάλωσε πάνω σε πλοίο και έχει ταξιδέψει πάμπολλες φορές μόνη της. Δεν αμφιβάλλω καθόλου ότι έχει τις ικανότητες αλλά και την θέληση να κάνει αυτό το ταξίδι. Σαν κάποιος που στην ίδια ηλικία είχε κάψει τα κύτταρα του μυαλού του με την ιστορία του Πλοίαρχου Νέμο, καταλαβαίνω απόλυτα την Laura - και την θαυμάζω.

Το μόνο που με ενοχλεί στην ιστορία της είναι η εμπορευματοποίηση. Όλο αυτό γίνεται επειδή μερικοί μαρκετίστες θέλουν να βγάλουν λεφτά από το νεανικό κοινό. Εφευρίσκουν νεανικούς πρωταγωνιστές όπως η Laura γιά να προσελκύσουν έφηβους στην θάλασσα.
Από την άλλη μεριά, καλύτερα να δίνεις πρότυπα σαν την Laura στους έφηβους. Καλύτερα να τους δείχνεις την φυγή, την εξερεύνηση, την ευθύνη, την αρμονία με τα φυσικά στοιχεία. Σε σύγκριση με τα διάφορα ξέκωλα που διαφημίζουν την παρθενία τους (Μπρίτνευ Σπήαρς την έλεγαν; ), σε σύγκριση με τα νιντέντο και τα ριαλιτοπαίχνιδα, μακάρι 1000 φορές να γίνει η Laura πρότυπο γιά τους έφηβους.
Αλλά τι φταίει το κορίτσι - που θα μπορούσε να είναι εγγονή μου - να θυσιάσει την εφηβεία της στον βωμό του μάρκετιγκ;

Ο γύρος του κόσμου δεν είναι παιχνίδι. Είναι μιά συγκλονιστική εμπειρία. Μεγάλοι και "φτασμένοι" ενήλικες γίνονται άλλοι άνθρωποι μετά από ένα τέτοιο ταξίδι. Το δυσκολότερο δεν είναι το ίδιο το ταξίδι. Το δυσκολότερο είναι να αντιμετωπίσεις τον κόσμο μετά την επιστροφή σου. Όταν έμπειροι ενήλικες θαλασσοπόροι επιβιώνουν με δυσκολία στον κόσμο των στεριανών, πως θα τα καταφέρει μιά έφηβη;

Γι'αυτό είμαι με το μέρος των δικαστών σε αυτήν την ιστορία. Είμαι σίγουρος ότι η Laura θα κάνει σύντομα το ταξίδι που ονειρεύεται. Της το εύχομαι ολόψυχα και θα ήθελα να είχα κάνει το ίδιο. Αλλά το άν θα είναι η νεώτερη στην ιστορία ή όχι δεν παίζει κανέναν ρόλο - εκτός γιά τους διαφημιστές και τους μαρκετίστες. Αυτοί ας μείνουν στην άκρη.

5 σχολια:

Περαστικός 9 September 2009 at 19:05  

Πολύ ωραίο ποστ Jolly, είμαστε λαός που μας αρέσει να ζει με τις αυταπάτες του (ναυτικός λαός και άλλα πολλά) και με μια απίστευτη γραφειοκρατία χωρίς καμία ουσία. Ακόμη και για να πάρεις δίπλωμα οδήγησης πρέπει να πας από το μηδέν σε σχολή (στο εξωτερικό μπορείς απλώς να μπεις σε ένα αμάξι με κάποιον που έχει ήδη δίπλωμα και σε επιβλέπει) - ακόμη και για παπάκι πρέπει να συμπληρώσεις τα 18 και να περάσεις από σαράντα κύματα - δίνεις του κόσμου τις εξετάσεις, υποτίθεται διότι εμείς είμαστε πιο έξυπνοι και θέλουμε να είμαστε απολύτως ασφαλείς, και στο τέλος... όλα τακτοποιούνται με 150 ευρώπουλα στην τσέπη του εξεταστή και το επόμενο ΣΚ μας μαζεύουν από την άσφαλτο αλοιφή γιατί θέλαμε να δείξουμε τι οδηγάρες είμαστε. Είναι εξοργιστικό, όλα είναι εξοργιστικά, αν αρχίζαμε μόνο να κοιτάμε λίγο την ουσία, αν είχαμε λίγο αληθινό αυτοσεβασμό και σεβασμό για τους άλλους, δεν θα μας έτρωγε η μαλ***α.

enikolo 10 September 2009 at 15:06  

Πολύ ωραίο ποστ.Θα μου επιτρέψεις να σε αποκαλώ "καπετάνιο" όπως έχω συνηθίσει να αποκαλώ τους συναδέρφους που εκτιμώ.
Βλέπεις είμαι και εγώ σε ναυτικό επάγγελμα και δεν πήγα για τα λεφτά (ΠΝ).
Φαίνεται από τα λεγόμενα σου ότι αγαπάς όντως τη θάλασσα και το ταξίδι.
Πάντως μην είσαι τόσο αρνητικός με τους Έλληνες σαν ναυτικό λαό.
Υπάρχουν πάρα μα πάρα πολλά παιδιά από νησιά και παραθαλάσσια μέρη που αγαπούν και μαθαίνουν τη θάλασσα.Απλά δεν φαίνονται.
Όσον αφορά τη μικρή και εγώ θα έβαζα τους γονείς της φυλακή, γιατί η θάλασσα (ιδίως στην επιδίωξη ενός τέτοιου άθλου), ξέρεις πολύ καλά ότι δεν χρειάζεται μόνο ικανότητες και αντοχή.Θέλει ωριμότητα που ένας έφηβος δεν μπορεί να έχει εξ ορισμού.

Jolly Roger 10 September 2009 at 16:48  

enikolo, ευχαριστω για τον τιμητικο τιτλο. Δεν ξερω αν τον αξιζω. Πολλοι ταξιδευουν στην θαλασσα, μερικοι απο αυτους εχουν και τεχνικες ικανοτητες. Αλλα οι πραγματικοι καπετανιοι ειναι πολυ λιγοι.

Οπως λες κι εσυ, υπαρχουν μεν μεμονωμενα παιδια που εχουν την θαλασσα στο αιμα τους, αλλα δεν φαινονται. Αυτο λεω κι εγω. Δεν υπαρχει η γενικη νοοτροπια, η γενικη κουλτουρα της θαλασσας στην Ελλαδα.
Μοναχικες μοναδες, σιγουρα ναι. Αλλα σαν λαος, σιγουρα οχι.

Ενα παραδειγμα για να καταλαβεις τον ναυτικο λαο: στην Νορβηγια καθε χρονο γινονται αγωνες ιστιοπλοιας αναμεσα στα σχολεια, με σκαρια που εχουν ναυπηγησει μονοι τους.
Το "χοντρο" της ιστοριας, ειναι οτι αυτες οι προσπαθεις δεν επιδοτουνται και δεν ενισχυονται απο πουθενα και κανεναν.
Μονοι τους οι 15 - 17χρονοι πιτσιρικαδες θυσιαζουν μηνες απο τον ελευθερο χρονο τους για να σχεδιασουν και να ναυπηγησουν σκαρια.
Μονοι τους μερικοι Καθηγητες τους, αφιερωνουν ελευθερες ωρες για να τους καθοδηγησουν.

Ετσι, για την τρελα τους. Ουτε λεφτα κερδιζουν ουτε τιποτα. Αντε την ευχαριστηση, οτι "κερδισαν" τα αλλα σχολεια. Το κανουν γιατι η θαλασσα ειναι στην ψυχη τους.
Το ιδιο πραγμα γινεται και στην Πορτογαλια (αλλος μεγαλος ναυτικος λαος).
Εννοειται οτι τετοια πραγματα ειναι αδιανοητα στην Ελλαδα.

Για το 13χρονο κοριτσι συμφωνουμε. Δεν αμφιβαλλω για τις ναυτικες της ικανοτητες. Αυτες μαλλον τις εχει. Εξ' αλλου θα επιτηρειται συνεχως απο μια web-camera και ο πατερας της θα της δινει οδηγιες.
Οι αμφιβολιες μου ειναι στο αν εχει την ψυχικη ωριμοτητα για ενα τετοιο ταξιδι.

Jolly Roger 10 September 2009 at 16:51  

Φιλε Περαστικε, μου θυμισες μια παλια παροιμια: ειμαστε φτηνοι στα πιτουρα και ακριβοι στο αλευρι.

Γενικα δεν ειναι αρνητικο να υπαρχουν διπλωματα ( = αποδειξεις ικανοτητων) σε μια χωρα. Το ζητουμενο ειναι να ανταποκρινονται στην πραγματικοτητα.
Οπως λες κι εσυ, διπλωματα εχουμε, ικανοτητες οχι.

ellinida 16 September 2009 at 12:05  

Εκεί που λέει κανείς να ένα ελεύθερο πνεύμα, σου βγαίνουν κάτι συντηρητικούρες άλλο πράγμα.:))
Εσύ που ξέρεις τι σημαίνει θάλασσα και ορίζοντες ανοιχτοί θα έπρεπε να είσαι πιό ανοιχτόμυαλος.
Γιατί να μην το κάνει η μικρή το ταξίδι; Δεν έχουν να κάνουν τα πάντα με τα χρήματα (σπόνσορες, διαφημίσεις κλπ), υπάρχουν άνθρωποι γνήσιοι θαλασσόλυκοι που όντως την έχουν γιά θεό την θάλασσα. Εγώ, ειλικρινά, το μόνο που ήθελα μικρή ήταν να γυρνάω τις θάλασσες και τίποτα άλλο. Να μάθω μέσα από τα ταξίδια μου τον κόσμο και την ζωή. Γιατί μην μου πεις ότι στην απεραντωσύνη της δεν βρίσκεις τα πάντα.
Σκέψου πόσες άχρηστες πληροφορίες θα γλύτωνε ένα παιδί, πόσες ανούσιες συναναστροφές και ανόητους ανταγωνισμούς και βαθμολογίες. Σκέψου μόνο τι πνεύμα θα καλλιεργούσε με τα προβλήματα που θα έπρεπε να αντιμετωπίσει και τα σωστά βιβλία.
Αυτή θα ήταν πραγματική ζωή και όχι απλά επιβίωση σε έναν κόσμο που τους κανόνες δεν τους έχεις διαλέξει εσύ. Αληθινή ζωή, όχι απραγματοποίητα όνειρα να'χουμε να πορευόμαστε γιά ν'αντέξουμε την μιζέρια της καθημερινότητας.
Καλημέρα.

  © Blogger template 'Solitude' by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP