Tuesday 14 July 2009

Δικαίωση;

Πριν 2 μήνες περίπου έγραφα για την δυνατότητα να παράγουμε όλη την ενέργεια που χρειαζόμαστε, εύκολα και χωρίς ρύπους από τον ήλιο της Σαχάρας.
Να που αυτή η ιδέα ξεκινάει να υλοποιείται. Ενα κονσόρτσιουμ από 12 γερμανικούς κολοσσούς (της βιομηχανίας, του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της τεχνολογίας) δημιουργήθηκε αυτές τις μέρες με αποκλειστικό σκοπό να υλοποιήσει αυτά που παρουσίαζα τον Μάϊο. Εκτός από την παρουσίαση δεν μου ανήκουν δυστυχώς άλλες δάφνες. Η αρχική ιδέα ανήκει από το 1983 σε έναν ιδιοφυή γερμανό μηχανικό - τον Bölkow (και εδώ για πληρέστερο βιογραφικό). Η σύγχρονη μελέτη έγινε από άλλους επιστήμονες, εγώ απλά την παρουσίασα.

Το κόστος λέγεται ότι θα φτάσει τα 400 δισ. ευρώ. Σχετικά μικρό μου φαίνεται, γιά ένα τόσο τεράστιο εγχείρημα. Αν σκεφτώ ότι το γερμανικό κράτος έδωσε 700 δισ. ευρώ γιά "στήριξη" των άθλιων τραπεζών, τα 400 - που δεν θα είναι κρατικές επιδοτήσεις αλλά ιδιωτικά κεφάλαια - είναι ΟΚ.
Η Τεχνολογία θα πάρει μιά τεράστια ώθηση, κάτι πολύ πιό θετικό και παραγωγικό από την φούσκα των ακινήτων και των τοξικών χαρτιών.

Το πρόβλημα είναι βέβαια πολιτικό. Δεν αποτελεί σύμπτωση, ότι το κονσόρτσιουμ σχεδιάζει 4 χρόνια γιά τις προκαταρκτικές συνομιλίες και την υπογραφή συμβολαίων με τα συμμετέχοντα κράτη της Αφρικής. Για την τεχνική υλοποίηση ενός τόσο γιγαντιαίου έργου το σχέδιο προβλέπει άλλα 4 χρόνια. Δηλαδη 4 χρόνια θα μιλάνε και 4 θα χτίζουνε.

Ποιές εναλλακτικές λύσεις έχει η Ευρώπη γιά το ενεργειακό της πρόβλημα;
Η Ευρώπη καταναλώνει πολύ περισσότερη ενέργεια από όση δίνουν τα φυσικά της αποθέματα. Άρα η εισαγωγή ενέργειας είναι μονόδρομος. Το πρόβλημα είναι να βρεθεί ένας αξιόπιστος παροχέας ενέργειας.

Για το φυσικό αέριο π.χ. δεν υπάρχει τέτοιος παροχέας. Σήμερα οι ευρωπαϊκές ανάγκες καλύπτονται από την Ρωσία (λέγε με Πούτιν). Πριν 1.5 χρόνο γιά εντελώς αυθαίρετους λόγους η Ρωσία αύξησε την τιμή του αέριου, καταδικάζοντας την Ευρώπη τόσο σε οικονομικές όσο και σε διπλωματικές υποχωρήσεις - στο θέμα της Ουκρανίας.
Ένας εναλλακτικός αγωγός από την Κασπία μέσω Τουρκίας και Βουλγαρίας φτιάχνεται ήδη. Μερικά δισ. ευρώ ξοδεύονται από την Ευρώπη με *μοναδικό* κίνητρο να ανεξαρτητοποιηθεί από τον Πούτιν. Και πριν ακόμα μπει ο εναλλακτικός αγωγός σε λειτουργία, ο Ερντογάν δήλωσε χθες ότι θα κλείνει την στρόφιγγα όποτε η πολιτική της ΕΕ είναι κατά την γνώμη του αντίθετη στα τούρκικα συμφέροντα. Κάτι που τον τελευταίο καιρό συμβαίνει κάθε Δευτέρα - Τετάρτη - Παρασκευή.

Με το πετρέλαιο τα πράγματα είναι χειρότερα (τα εξηγώ με περισσότερες λεπτομέρειες στο ποστ του Μάη). Η Σ. Αραβία κυβερνιέται όχι από μιά ολιγαρχία, αλλά από μία οικογένεια. Με την προστασία της Αμερικής, κανονίζουν την τιμή και την διαθεσιμότητα του πετρελαίου.

Με το κάρβουνο ισχύουν τα ίδια. Εδώ η εξάρτηση είναι από την Κίνα. Αφήνω έξω από το κείμενο τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που έχουν το κάρβουνο και το πετρέλαιο.

Με την εξάρτηση από το ουράνιο, τα πράγματα είναι γιά την Ευρώπη κάπως καλύτερα. Και εδώ πρέπει να γίνουν εισαγωγές (Ν. Αφρική) αλλά η διαθσιμότητα και οι τιμές είναι σχετικά σταθερές και προβλέψιμες. Με μιά μικρή ποσότητα ουρανίου μπορούν να καλυφθούν μεγάλες ενεργειακές ανάγκες. Αυτός είναι και ο λόγος που χτίζονται πολλά καινούργια πυρηνικά εργοστάσια.

Η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών με "ηλιακό" ρεύμα από την Σαχάρα συνδυάζει τεράστια περιβαλλοντικά οφέλη με μιά σχετική αξιοπιστία του παροχέα και ανεξαρτησία της Ευρώπης. ΟΚ, πρόκειται γιά ισλαμικά κράτη, αλλά πολύ πιό προοδευτικά από την Σ. Αραβία και το Ιράν.
Μην ξεχνάμε ότι ο Μπιν Λάντεν είναι σαουδάραβας "πρίγκηπας", με μυθώδη περιουσία. Ποτισμένος με την επίσημη κρατική θρησκεία της Σ. Αραβίας (τον Ουαχαμπιτισμό), αποφάσισε να κάνει πράξη τα προστάγματα της θρησκείας του. Οι ταλιμπάν είναι η εφαρμογή του ουαχαμπιτισμού στην πράξη.
Ο Λάντεν αποφάσισε να γίνει ταλιμπάν αντί να ξοδεύει την τεράστια περιουσία της οικογένειας του σε επιχρυσωμένες Πόρσε και ξανθές βόρειες γυναίκες, όπως κάνουν οι εκατοντάδες ξάδερφοι του.

Αντίθετα οι κοινωνίες στα κράτη της Σαχάρας - αν και ισλαμικές - έχουν τεράστιες διαφορές με τον ουαχαμπιτισμό και τους ταλιμπάν. Επίσης δεν κυβερνιώνται από μιά οικογένεια.
Το κυριώτερο επιχείρημα όμως είναι ότι το ρεύμα των Ευρωπαίων στην Σαχάρα θα έχει και μιά πολύ θετική "παράπλευρη" επίδραση πάνω τους. Αντίθετα με το πετρέλαιο, οι καθρέφτες και οι τουρμπίνες των ευρωπάιων θα παράγουν κάτι που είναι πολύτιμο σ' αυτές τις χώρες: πόσιμο νερό.

Είναι πολύ πιό εύκολο να δεχτεί ένας ισλαμικός λαός τους δυτικούς όταν του προσφέρουν δωρεάν νερό γιά να πιεί και να ποτίσει τα χωράφια του, παρά όταν εισβάλλουν με τανκς και αεροπλάνα στην χώρα του (Αφγανιστάν, Ιράκ). Ακόμα και ένας φανατικός ισλαμιστής θα σκεφτεί πολύ καλά πριν ανατινάξει τους καθρέφτες των ευρωπαίων στην Σαχάρα, όταν αυτοί οι καθρέφτες δίνουν πόσιμο νερό στον λαό του.
Αν τολμήσει και το κάνει, οι ίδιοι οι άνθρωποι του θα τον κατασπαράξουν.

Το συμπέρασμα από αυτές τις σκέψεις είναι ότι όσο πιό γρήγορα υλοποιηθεί το Project Desertec, τόσο πιο γρήγορα θα έχει η Ευρώπη μιά ανεξάντλητη, καθαρή και αξιόπιστη πηγή ενέργειας. Αν είχαμε ακούσει τον γερμανό μηχανικό από το 1983, θα είχαμε γλυτώσει και μερικούς πολέμους - αλλά αυτό είναι θεωρητικό.

Η Ελλάδα μπορεί να παίξει έναν σημαντικό ρόλο σε όλα αυτά, μπορεί και να μείνει στο περιθώριο - ως συνήθως.
Το ρεύμα πρέπει να μεταφερθεί από την Σαχάρα στην κεντρική Ευρώπη μέσω ενός δικτύου συνεχούς υψηλής τάσης. Ένα τέτοιο καλώδιο συνδέει ήδη το Άκτιο με την Ιταλία. Η Ελλάδα μπορεί - αν αποφασίσει να ξεκουνηθεί - να γίνει σημαντικό κομβικό σημείο στο καινούργιο ευρωπαικό δίκτυο.
Επίσης μπορεί να φτιάξει μικρά ηλιοθερμικά εργοστάσια στο έδαφος της. ΟΚ, η αποδοτικότητα θα είναι μικρότερη από την Σαχάρα αλλά αυτά τα μικρά εργοστάσια μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά, αν γίνει κάποια "φασαρία" στην Αφρική.

Wednesday 1 July 2009

Πειρατές

Τους τελευταίους 12 μήνες, "πειρατές" δρουν όλο και πιό έντονα στις ανατολικές ακτές της Αφρικής (θα εξηγήσω τα εισαγωγικά σε λίγο). Πρόκειται γιά μιά ευαίσθητη περιοχή, όλο το εμπόριο ανάμεσα Ασία και Ευρώπη περνάει από κει. Οι πειρατές (τα εισαγωγικά παραμένουν, αλλά τα βγάζω από δω και μπρος για λόγους αισθητικής) ακολουθούν πάντα την ίδια μέθοδο. Πλησιάζουν με ταχύπλοα και από πολλές μεριές το εμπορικό πλοίο, ανεβαίνουν πάνω, πιάνουν το πλήρωμα, οδηγούν το πλοίο σε δικό τους λιμάνι και ζητάνε λύτρα προκειμένου να το ελευθερώσουν.
Τα λύτρα κυμαίνονται ανάμεσα 0.5 και 5 εκατομμύρια ευρώ, ανάλογα με το μέγεθος του πλοίου και την αξία του φορτίου.
Οι πλοιοκτητικές εταιρείες πληρώνουν πάντα. Μέχρι σήμερα, καμμία δεν έχει αρνηθεί να πληρώσει. Άλλωστε, η αξία του φορτίου είναι πολλαπλάσια. Το κόστος των λύτρων επιβαρύνει την τιμή μεταφοράς, άρα την τελική τιμή των προιόντων. Τελικά, ο καταναλωτής πληρώνει τα λύτρα.
Σαν μέθοδο αντιμετώπισης, τα δυτικά κράτη έχουν στείλει πολεμικό ναυτικό στα νερά. Πολλά εμπορικά πλοία (10-15 κάθε φορά) συντονίζουν τις ημερομηνίες τους, σχηματίζουν νηοπομπή και συνοδεύονται απο 2-3 τορπιλάκατους και αντιτορπιλικά του Π.Ν. Η οπλική υπεροχή των δυτικών αποτρέπει τους πειρατές, αλλά αυξάνει ακόμα περισσότερο το κόστος. Το να έχουμε 3 τορπιλάκατους (είτε αντιτορπιλικά) με 50 - 150 ναύτες / αξιωματικούς να σουλατσάρουν ασταμάτητα τις ακτές της Αφρικής κοστίζει στους φορολογούμενους τεράστια ποσά.
Δηλαδή, είτε τα πληρώνουμε σαν φορολογούμενοι μέσω στρατιωτικών δαπανών, είτε τα πληρώνουμε σαν καταναλωτές, μέσω της αυξημένης τιμής του προιόντος. Λύτρα πληρώνουμε πάντα.

Υπάρχει και η λύση να μην πηγαίνουν τα πλοία στα επικίνδυνα νερά αλλά να παρακάμπτουν. Γίνεται μεν, αλλά η παράκαμψη και η εναλλακτική διαδρομή μέσω του Ακρωτηρίου Χορν φέρνει μιά καθυστέρηση 15-20 ημερών - σε μιά παγκόσμια αγορά συνηθισμένη σε προθεσμίες 1/2 μέρας. Επειδή το κάθε εμπορικό πλοίο κοστίζει (ανάλογα με το μέγεθος) κάπου ανάμεσα 30.000 $ και 60.000 $ την ημέρα, η παράκαμψη σημαίνει ένα επιπλέον (μέσο) κόστος της τάξης των 750.000 ευρώ. Το οποίο πάλι πληρώνουμε εμείς - εννοείται.

Όλα αυτά τα λεφτά γιά τα λύτρα δεν πάνε βέβαια στους πειρατές. Οι πειρατές είναι κάτι πρώην εξαθλιωμένοι σομαλοί ψαράδες, που παίρνουν ψίχουλα. Ψίχουλα σε σύγκριση με το γιγαντιαίο συνολικό ποσόν των λύτρων, αλλά σε μια χώρα σαν την Σομαλία, με μέσο ετήσιο εισόδημα τα 150 $, το να γίνεις πειρατής και να κερδίζεις 5000 $ / χρόνο αυτά τα ψίχουλα σε κάνουν άρχοντα.
Το μεγαλύτερο κομμάτι των λύτρων πηγαίνει στις τσέπες της μαφίας και των επιτόπιων warlords, οι οποίοι με την σειρά τους συνεργάζονται με το Ιράν και στέλνουν όπλα στους Παλαιστίνιους, διακινούν ναρκωτικά, λαθρομετανάστες κλπ. κλπ. Ακούγεται τραβηγμένο, αλλά κάθε φορά που αγοράζουμε ένα κορεάτικο βίντεο, χρηματοδοτούμε το παράνομο εμπόριο όπλων και τους ναρκέμπορους.

Υπάρχουν μερικές φωνές, που υποστηρίζουν ότι εμείς - δηλαδή ο δυτικός κόσμος - φταίμε γιά όλα αυτά. Εμείς εξωθήσαμε την Σομαλία να καταστραφεί, εμείς λεηλατούμε τους φυσικούς πόρους, εμείς φέραμε την διάλυση, εμείς καταστρέψαμε τα παράλια, αφήνοντας τους φτωχούς ψαράδες πεινασμένους. Ναι μεν είναι σωστά όλα αυτά, αλλά ακόμα και αν η Σομαλία ήταν ένας επίγειος παράδεισος, πάλι θα υπήρχαν 500 εξαθλιωμένοι να γίνουν πειρατές. Μπορεί ο δυτικός κόσμος να φταίει γιά πολλά, αλλά όχι γιά τους πειρατές.

****
Γιατί η δραστηριότητα του πειρατή έχει τόσες ρομαντικές προεκτάσεις; Γιατί στις απόκριες τόσοι πολλοί ντύνονται πειρατές (και όχι άλλα εγκλήματα όπως ναρκέμποροι ή βιαστές π.χ. ); Γιατί το Χόλυγουντ έχει φτιάξει ολόκληρο είδος ταινιών με θέμα τους πειρατές;

Τι σχέση έχουν οι σημερινοί σομαλοί πειρατές με την κλασσική φιγούρα εκείνου με το ξύλινο πόδι, τον γάντζο στο χέρι και την μαύρη καλύπτρα στο μάτι;
Καμμία, απολύτως καμμία. Οι σομαλοί δεν είναι πειρατές αλλά κουρσάροι. Γι' αυτό έβαλα και τα εισαγωγικά στην αρχή του ποστ.

Ας ξεκαθαρίσω τις έννοιες. Από τότε που υπάρχει θαλασσινό εμπόριο, υπάρχουν και οι παράνομοι που επιτίθενται σε πλοία. Ο σκοπός όμως είναι διαφορετικός κάθε φορά. Ο σκοπός κάνει την διαφορά ανάμεσα στον πειρατή και τον κουρσάρο.

Ο κουρσάρος είναι κάτι σαν υπάλληλος. Έχει σταθερό λιμάνι, όπου κανείς δεν τον πειράζει. Έχει σπίτι και οικογένεια. Έχει αφεντικό και έχει σαφή αποστολή. Γιά παράδειγμα, οι κουρσάροι της Μασσαλίας είχαν σαν αποστολή να εμποδίζουν το εμπόριο των Γενοβέζων στην Ανατολική Μεσόγειο. Στην Μασσαλία τους θεωρούσαν άξια μέλη της κοινωνίας. Ζούσαν κανονικά σαν πολίτες και μερικές μέρες τον χρόνο μπάρκαραν και επιτίθονταν σε γενοβέζικα πλοία. Μόνο γενοβέζικα όμως - τα υπόλοιπα τα άφηναν ήσυχα.
Όπως και σήμερα που οι σομαλοί επιτίθενται μόνο σε πλοία ορισμένων εθνικοτήτων, όχι σε όλα.

Το πλιάτσικο γιά τους κουρσάρους είναι δευτερεύον. Καλό μεν, αλλά η αποστολή είναι η παρεμπόδιση του εχθρού. Οι κουρσάροι βυθίζουν πλοία (οι πειρατές όχι, γιατί εκείνοι ζουν αποκλειστικά από το πλιάτσικο). Και τότε και τώρα, οι κουρσάροι αιχμαλωτίζουν το πλήρωμα και ζητάνε λύτρα.

Ο "δικός μας" Κωνστανίνος Κανάρης ήταν κουρσάρος. Αλλά και πάρα πολλοί άλλοι εγγλέζοι, φραντσέζοι και ιταλιάνοι, που τιμήθηκαν από τις πατρίδες τους γιά τις υπηρεσίες τους.

Οι κουρσάροι έχουν στρατιωτική δομή. Υπάρχει ο καπετάνιος, υπάρχει το τσούρμο. Όπως και σε ένα πολεμικό πλοίο, υπάρχει σταθερή ιεραρχία. Η πληρωμή, το μερτικό από το πλιάτσικο είναι ανάλογο με την θέση σου στην ιεραρχία.

Οι πειρατές αντίθετα ήταν κάτι τελείως διαφορετικό από τους κουρσάρους.
Ο πειρατής δεν είχε σπίτι και γυναικούλα να τον περιμένει. Ήταν παράνομος παντού. Σε όποιο λιμάνι και να τον έπιαναν, η μεταχείρηση ήταν η ίδια: κρεμάλα.

Οι πειρατές ζούσαν αποκλειστικά από το πλιάτσικο. Γι' αυτό και δεν βύθιζαν τα πλοία, αλλά προσπαθούσαν να τους καταστρέψουν το τιμόνι ή το κατάρτι, ώστε να κάνουν το ρεσάλτο μετά.
Οι πειρατές είχαν δυσκολία να πουλήσουν το πλιάτσικο. Κανένα λιμάνι δεν τους δέχονταν, ελάχιστοι έκαναν συναλλαγές μαζί τους.
Γι' αυτό και υπάρχουν όλοι αυτοί οι θρύλοι γιά πειρατικούς θησαυρούς και κρυμμένα σεντούκια. Τα περισσότερα δεν μπορούσαν να τα πουλήσουν και τα έθαβαν κάπου. Οι κουρσάροι αντίθετα, μπορούσαν να τα πάρουν στο σπίτι τους.

Ζούσαν διαρκώς στην θάλασσα - δεν είχαν σπίτι, δεν είχαν πουθενά ρίζες. Η διαρκής ζωή στο πλοίο είχε σαν αποτέλεσμα μιά ασυνήθιστη κοινωνική δομή. Δεν υπήρχε η στρατιωτική ιεραρχία που είχαν και έχουν οι κουρσάροι. Το τσούρμο είχε ίδια δικαιώματα παντού - ακόμα και στην διακυβέρνηση του πλοίου.

Ο καπετάνιος δεν ήταν διορισμένος από κάποιον βασιλιά, ή κάποιον θεό. Ο Καπετάνιος ήταν απλά ο "πιο έμπειρος θαλασσοπόρος". Οι ικανότητες του στην θάλασσα και στην μάχη δοκιμάζονταν καθημερινά. Καπετάνιος σε πειρατικό ήταν η ύψιστη απόδειξη ναυτικών ικανοτήτων.
Μόνο την ώρα της μάχης και στην καταιγίδα δεν επιτρέπονταν να αμφισβητήσεις τον καπετάνιο. Λογικο - την ώρα της μάχης δεν έχεις καιρό γιά κουβεντούλες και δημοκρατικές διαδικασίες. Σε όλες τια άλλες περιπτώσεις το τσούρμο είχε δικαίωμα να προσδιορίσει την πορεία, το αν θα επιτεθούν ή όχι κ.λ.π.

Το πλιάτσικο μοιράζονταν εξ' ίσου σε όλους. Ίδιο μερτικό ο καπετάνιος, ίδιο και ο πιό απλός ναύτης. Υπερήλικες και όσοι είχαν τραυματιστεί σε μάχη έπαιρναν 1.5 φορά παραπάνω μερτικό. Εντυπωσιακή κοινωνική πρόνοια, αν σκεφτεί κανείς ότι μιλάμε γιά ένα συνοθύλευμα από αδίστακτους παράνομους.

Η ζωή των πειρατών είναι γεμάτη θρύλους. Αναμενόμενο γιά κάποιους που σ' όλη τους την ζωή ξέρουν ένα πλοίο και τον ανοιχτό ορίζοντα - χωρίς την παραμικρή δυνατότητα να στεριώσουν κάπου.

Για παράδειγμα αυτός ο θρύλος: κάπου στα 1370 - 1401 ο πειρατής Klaas Störtebecker λήστευε τα πλοία των εμπόρων του Αμβούργου - το μεγαλύτερο ευρωπαικό λιμάνι ήδη από τότε (σήμερα είναι δεύτερο μετά το Rotterdam). Τον έπιασαν - με δόλο - μαζί με 73 συντρόφους του. Ποινή ο αποκεφαλισμός.
Ο δήμαρχος του Αμβούργου διέταξε να παραταχθούν οι 73 πειρατές σε μιά γραμμή, με τον Störtebecker πρώτο. Υποσχέθηκε στον Störtebecker ότι θα μπορούσε να περπατήσει μπροστά στους συντρόφους του, ΑΦΟΥ του έχουν κόψει το κεφάλι. Όσοι στην γραμμή είναι πριν από το σημείο που θα σωριαστεί, θα ελευθερωθούν. Οι υπόλοιποι θα αποκεφαλιστούν.
Ο Klaas Störtebecker περπάτησε - έτσι λέει ο θρύλος - με κομμένο κεφάλι μπροστά από 11 συντρόφους του. Και θα συνέχιζε να περπατάει, ελευθερώνοντας περισσότερους, αν ο δήμιος δεν του έβαζε τρικλοποδιά.

Ο τάφος του Störtebecker βρίσκεται σήμερα σε μιά μικρή βραχονησίδα στο πέλαγος, κοντά στο νησί Rügen. Τον επισκέπτεται πολύς κόσμος μέχρι σήμερα. Ο τάφος του αιμοσταγή δήμαρχου κανείς δεν ξέρει που βρίσκεται.

  © Blogger template 'Solitude' by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP