Tuesday 15 June 2010

Ρεύμα (ηλεκτρικό)

Πριν 13 μήνες είχα δημοσιεύσει ένα κειμενάκι γιά το peak oil, το τέλος της αφθονίας πετρελαίου. Ξαναδιαβάζοντας το, βλέπω πολλά ενδιαφέροντα που ισχύουν ακόμα. Ένα πράγμα όμως δεν μπόρεσα να προβλέψω. Ότι λίγους μήνες μετά ανακαλύφθηκαν γιγαντιαία κοιτάσματα πετρελαίου. Το μέγεθος τους είναι 4 φορές μεγαλύτερο από όλο το πετρέλαιο που έχουμε καταναλώσει τα τελευταία 150 χρόνια.
Χοντρικά - έχουμε πετρέλαιο γιά 500 χρόνια ακόμα (με τους σημερινούς ρυθμούς κατανάλωσης).

Το πρόβλημα των νέων κοιτασμάτων είναι ότι είναι εξαιρετικά δυσπρόσιτα. Η άντληση τους ιδιαίτερα ακριβή και επικίνδυνη. Η γεώτρηση ξεκινάει 1500 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και φτάνει μέχρι 9000 μέτρα κάτω από τον βυθό. Δέκα και μισό χιλιόμετρα !! από σωλήνες και αντλίες που πρέπει να λειτουργούν σε ακράιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας.
Το πρόσφατο ατύχημα στον κόλπο του Μεξικού - το μεγαλύτεο στην ιστορία της αμερικάνικης ηπείρου - δείχνει ότι ο άνθρωπος δεν έχει τον έλεγχο πάνω σ' αυτήν τεχνολογία.

Το πετρέλαιο από το πρόσφατο ατύχημα έχει ήδη καταστρέψει τα οικοσυστήματα στις ακτές της Αμερικής και απειλεί να καταστρέψει και τους ποταμούς της Ευρώπης (αν μεταφερθεί από το Ρεύμα του Κόλπου).
Σε λίγο η εξόρυξη πετρελαίου κάτω από αυτές τις συνθήκες θα περιέχει τους ίδιους κινδύνους όσο και ένας πυρηνικός αντιδραστήρας.

Λύσεις; Φυσικά και δεν έχω. Αν είχα λύσει το ενεργειακό πρόβλημα του πλανήτη, το τελευταίο που θα με απασχολούσε θα ήταν να γράφω σε μπλογκ.

Μιά λύση θα ήταν να καταργήσουμε τον καπιταλισμό σαν οικονομικό μοντέλο διαχείρησης και να σταματήσουμε να θεωρούμε την "ανάπτυξη" (συνοδευόμενη με ολοένα μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας) σαν παράγοντα ευημερίας. Αυτό θα μου άρεσε πολύ προσωπικά - αλλά είναι ουτοπικό.

Μιά άλλη λύση θα ήταν οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Μία συναρπαστική ΑΠΕ είχα παρουσιάσει στο παλιό ποστ (desertec). Φωτοβολταικά, ηλιοθερμία, ανεμογεννήτριες, παλίροια κ.α. Κοινό τους γνώρισμα η παραγωγή ηλεκτρισμού. Αντί γιά πετρέλαιο, θα "καίμε" ηλεκτρικό ρεύμα. Καλή εξέλιξη, γλυτώνουμε και το διοξείδιο με το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Εκτός αν παράγουμε το ηλ. ρεύμα από κάρβουνο - οπότε η εξοικονόμηση υπάρχει μεν, αλλά είναι πολύ μικρότερη.
Χοντρικό παράδειγμα. Με Χ τόνους πετρέλαιο μπορούμε να κινήσουμε 1 εκατομμυριο αυτοκίνητα γιά 1 εκατομμυριο χιλιόμετρα. Αν κάψουμε το ίδιο πετρέλαιο για να παράγουμε ηλεκτρικό ρεύμα και δώσουμε το ρεύμα στα (ηλεκτρικά) αυτοκίνητα, θα κινήσουμε 1.3 εκ. αυτοκίνητα γιά 1.3 εκ. χιλιόμετρα.
Αν τώρα αντί γιά πετρέλαιο πάρουμε το ρεύμα από ΑΠΕ, το όφελος θα είναι πολλαπλάσιο.

Δυστυχώς, το ηλεκτρικό ρεύμα έχει ένα μεγάλο μειονέκτημα. Δεν αποθηκεύεται. Τουλάχιστον όχι εύκολα. Με το πετρέλαιο τα πράγματα είναι απλά. Φτιάχνεις μιά δεξαμενή και βάζεις μέσα όσο θέλεις, γιά όσο χρόνο θέλεις. Με το ηλεκτρικό ρεύμα, αυτό δεν γίνεται εύκολα.

Σαν "αποθήκες" ηλεκτρικού ρεύματος χρησιμεύουν οι μπαταρίες. Μέχρι σήμερα, είναι ελάχιστα αποδοτικές, βαριές και πανάκριβες. Αποθηκέυουν ελάχιστο ρεύμα σε σχέση με το βάρος και με το κόστος τους.

Δεν αποτελει σύμπτωση, ότι η έρευνα για τις ΑΠΕ έχει ατονήσει κάπως τα τελευταία χρόνια. Οι ΑΠΕ έχουν ήδη φτάσει σε ένα μάξιμουμ των δυνατοτήτων τους.
Π.χ. η Δανία μπορεί να καλύψει ΟΛΕΣ της τις ανάγκες σε ηλεκτικό ρεύμα από τις ανεμογεννήτριες που έχει εγκαταστήσει. Όταν φυσάει πολύ, επειδή το ρεύμα δεν μπορεί να αποθηκευτεί, αναγκάζεται να φρενάρει τις ανεμογεννήτριες.
Αρα δεν υπάρχει λόγος να εξελίξουμε τις α/γ κι άλλο - αφού τώρα τις φρενάρουμε.
Όλες οι προσπάθειες έχουν πέσει στην εξέλιξη των μπαταριών.

Οι μπαταρίες παλιού τύπου χρειάζονται κυρίως μόλυβδο. Τεχνολογικά, είναι εντελώς ξεπερασμένες, αν και τις βρίσκουμε σε κάθε αυτοκίνητο. Οι μοντέρνες μπαταρίες έχουν σαν βασικό συστατικό το λίθιο. Για το λίθιο έχω γράψει ένα ποστ πριν 6 μήνες. Δυσεύρετο και πανάκριβο (το λίθιο, όχι το ποστ ;-) ).
Πριν 6 μήνες έγραφα ότι ίσως κάποτε έχουμε "κρίση λιθίου" όπως είχαμε παλιά τις κρίσεις πετρελαίου.
Χθες όμως ανακοίνωσαν οι αμερικάνοι ότι βρήκαν γιγαντιαία κοιτάσματα λιθίου στο Αφγανιστάν. Μόνο με αυτά μπορούν να καλύψουν την παγκόσμια ζήτηση λιθίου γιά τα επόμενα 20 χρόνια.
Πάω στοίχημα, ότι μετά από αυτήν την είδηση, δεν πρόκειται να φύγουν τόσο σύντομα από το Αφγανιστάν οι αμερικάνοι. ;-)

Ακόμα κι αν εξασφαλίσουμε το απαιτούμενο λίθιο, ακόμα κι αν οι μπαταρίες γίνουν πολύ πιό αποδοτικές από τις σημερινές - πάλι θα χρειαστούμε πολλές καινοτομίες, πολλές υποδομές.

Π.χ. αν μετατρέψουμε όλα τα ΙΧ σε ηλεκτρικά, πως θα τα φορτίζουμε; Θα τραβάμε καλώδιο από το διαμέρισμα μας στον 4ο όροφο μέχρι 2 τετράγωνα πιο κάτω που θα έχουμε παρκάρει το ΙΧ;
Φυσικά όχι. Χρειαζόμαστε σταθμούς ηλεκτρικού σε κάθε γωνιά του κάθε δρόμου - ώστε να φορτίζουμε τα οχήματα. Οι σταθμοί αυτοί πρέπει να είναι πολύ πιό "έξυπνοι" από μιά σημερινή πρίζα.
Η πρίζα δεν ξέρει ποιός καταναλώνει το ηλεκτρικό ρεύμα. Οι σταθμοί ανεφοδιασμού σε κάθε γωνιά του δρόμου, πρέπει να το ξέρουν, για να στείλουν το ανάλογο τιμολόγιο. ;-)
Δολιοφθορές και πλαστοπροσωπίες (του στυλ καταναλώνω το ρεύμα, δεν πληρώνω και φεύγω) πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιό δύσκολες.

Γίνονται αυτά φυσικά - δεν είναι τίποτα σπουδαίο. Αλλά απαιτεί χρόνο, χρήμα και υποδομές.

Μιά άλλη εφαρμογή των ΙΧ θα είναι να πουλάνε !! ηλεκτρικό ρεύμα. Μπορεί δλδ. να παράγει ρεύμα από ένα φωτοβολταικό στην σκεπή του και να το παρέχει στο κοινό δίκτυο. Η "πρίζα" ανεφοδιασμού θα είναι αρκετά έξυπνη γιά να στείλει το τιμολόγιο στον αντίθετο παραλήπτη αυτήν την φορά.
'Ετσι θα λυθεί - εν μέρει - και το πρόβλημα της αποθήκευσης. Εκατομμύρια ΙΧ θα έχουν εκατομμύρια μπαταρίες γεμάτες με ηλεκτρικό ρεύμα.
Το επόμενο πρόβλημα θα είναι να πείθονται οι ιδιοκτήτες των ΙΧ να πουλάνε το ρεύμα της μπαταρίας τους όταν έχει ανάγκες το δίκτυο (κι αυτό γίνεται - βάσει ενός συστήματος πλειστηριασμού).

Το ίδιο το δίκτυο πρέπει να γίνει "εξυπνο", αλλιώς όσες ΑΠΕ και να εγκαταστήσουμε δεν θα χρησιμέυσουν. Σήμερα απαιτούνται μεγάλες υποδομές - σε ανθρώπινο δυναμικό, μηχανήματα και χρήματα - για να λειτουργήσει ένα σχετικά απλό δίκτυο.
Την παραγωγή ρεύματος την αναλαμβάνουν εργοστάσια γιγαντιάιων διαστάσεων και μεγεθών. Η κατανάλωση είναι διασκορπισμένη σε κάθε σπίτι και στις βιομηχανίες.
Ο πανευρωπαϊκός συντονισμός ανάμεσα στην - συκεντρωτική - παραγωγή και την διασκορπισμένη κατανάλωση είναι πολύ δύσκολος (αυτήν την εποχή τυχαίνει να δουλεύω ακριβώς πάνω σ' αυτό το πρόβλημα).
Επειδη το ρεύμα δεν αποθηκεύεται, πρέπει οι καταναλωτές να καταναλώνουν όσο ρεύμα παράγουν τα εργοστάσια. Όλα τα ευρωπαϊκα εργοστάσια δεν επιτρέπεται να παράγουν ούτε πολύ περισσότερο ούτε πολύ λιγότερο από όσο καταναλώνουν όλα τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά και βιομηχανίες.

Αν το παραπάνω απλό δίκτυο απαιτεί τόσο ανθρώπινο δυναμικό γιά να λειτουργήσει, πόσους θα χρειαστούμε για το καινούργιο δίκτυο;
Το καινούργιο μοντέλο δικτύου (θα) προβλέπει ότι όλοι μας μπορούμε να γίνουμε εναλλάξ παραγωγοί και καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας. Όλοι αυτοί οι μινι-παραγωγοι και οι μινι-καταναλωτές θα εναλλάσσονται διαρκώς. Χρονικά και τοπικά (πχ. ένα κινούμενο ΙΧ).
Αν κάι όταν κάποτε το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό δίκτυο γίνει αρκετά "έξυπνο", μόνο τότε θα μπορέσουν οι ΑΠΕ να αναλάβουν τον ρόλο του πετρελαίου.

Saturday 12 June 2010

Άσκηση

Η παρακάτω ιστορία είναι άσκηση γιά το αλτσχαϊμερ. Ιστορίες παλιές, όπως τις θυμάμαι. Πολλά ιστορικά στοιχεία. Αρχικά ο πειρασμός ν' ανοίξω την βικιπέδια και να επιβεβαιώσω την ορθότητα τους ήταν μεγάλος. Αλλά δεν κάνω διατριβή - ούτε έχω ανάγκη να εντυπωσιάσω κανέναν με τις γνώσεις μου. Προτιμάω λοιπόν να γράφω από μνήμης, έστω κι αν θυμάμαι λάθος.
Το παρακάτω κείμενο είναι ασύνδετο και αλλοπρόσαλο. Γιά όλους, εκτός από μένα. Υπάρχει ένα (αόρατο γιά τους άλλους) κόκκινο νήμα που διατρέχει όλη την ιστορία. Την δική μου ιστορία.

Μεγάλωσα με μύθους. Σ' αυτό φταίει ο πατέρας μου, που αρέσκονταν στις οικογενειακές διακοπές να οδηγεί με τις ώρες. Ανάμεσα στα 6 και τα 9 μου χρόνια πέρασα ένα μεγάλο μέρος των διακοπών στο πίσω κάθισμα ενός αυτοκινήτου, σε μιά ατέλειωτη διαδρομή. Τι άλλο μπορεί να κάνει ένα 8χρονο σε ένα αυτοκίνητο, εκτός από το να διαβάζει;

Ξεκίνησα με την Ιλιάδα. Αχιλλέας, Χρυσηίδα, Έκτορας, Ελένη.
Ταύτιση - με τον Αχιλλέα φυσικά. Δέος γιά όλα όσα έκανε. Μα περισσότερο για την φωνή. Έβγαινε - έτσι διηγείται ο Όμηρος - μπροστά στις γραμμές των τρώων και φώναζε με φωνή όσο "χίλιοι άντρες" !
Έχω κατά τεκμήριο πολύ δυνατή φωνή. Αλλά ποτέ δεν κατάφερα να καλύψω χίλιους άντρες.
Πολύ αργότερα στην ζωή μου, μπόρεσα να ακούσω φωνή βγαλμένη από χίλια στήθη. Τουλάχιστον, ξέρω τον ήχο.

Συνέχισα με την ελληνική μυθολογία. Ιστορίες πάνω σε ιστορίες. Ο Ήφαιστος να ανταγωνίζεται τον Άρη. Ο πρώτος κουτσός και άσχημος. Αλλά επιστήμονας και τεχνίτης αξεπέραστος. Ο δεύτερος λαμπερός, ισχυρός, ανίκητος. Αλλά εκτός από το να σκοτώνει δεν ξέρει να κάνει τίποτα χρήσιμο.
Πολυ αργότερα κατάλαβα, ότι το έπαθλο ήταν η Αφροδίτη. Η ενσάρκωση της Γυναίκας. Τουλάχιστον μία από τις ενσαρκώσεις της. Ακόμα πιό αργότερα κατάλαβα, ότι ποτέ δεν διαλέγει ο άντρας. Η Γυναίκα κάνει τις επιλογές της (ναι, όλα αυτά τα έμαθα από τους μύθους).

Στην εφηβεία, ένα βιβλίο του Isaac Asimov με ξανάστειλε στο Σ' της Ιλιάδας. Εκεί που ο Πάτροκλος έχει πεθάνει. Ο Έκτορας έχει πάρει λάφυρο την πανοπλία του Αχιλέα, που φορούσε ο Πάτροκλος γιά ξεγέλασμα. Ο Αχιλέας θέλει να μπει στην μάχη, αλλά δεν έχει πανοπλία. Στέλνει την μάνα του την Θέτιδα στον Ήφαιστο γιά να του φτιάξει καινούργια.
Μπαίνοντας η Θέτιδα στο εργαστήρι του Ήφαιστου βλέπει τροχοφόρα "στρίποδα" που κινούνται αυτόματα ανάμεσα στους ανθρώπους και πηγαίνουν από μόνα τους στην θέση τους, όταν κανένας δεν τα χρειάζεται.
Λίγο πιό κάτω, ο Ήφαιστος - πλυμένος και με καθαρό χιτώνα - πάει να συναντήσει την Θέτιδα, υποβασταζόμενος απο χρυσές "κορασίδες" που εμοιαζαν με ζωντανές.
Ο Όμηρος μιλάει ξεκάθαρα γιά ρομπότ και τεχνητή νοημοσύνη - 2800 χρόνια πριν από σήμερα.

Συγκριτική μυθολογία. Το ελληνικό δωδεκάθεο δεν ήρθε ουρανοκατέβατο, αλλά πολλές ιστορίες του προέρχονται από παλιότερους λαούς - ξεχασμένους. Πέρσες, αιγύπτιους, φοίνικες, σουμέριους.
Η ελληνική Άρτεμη π.χ. είναι η Ishtar των περσών. Εξελληνισμένο Αστάρτη. Όλες αυτές οι λέξεις Ishtar, star, Stern, Αστάρτη, αστέρι έχουν την ίδια ρίζα και την ίδια σημασία.

Οι ιέρειες της Ishtar ήταν όμορφες νέες που εκδίδονταν στους "προσκυνητές" - οι γνωστές ιερόδουλες. Τα χρήματα πήγαιναν υπέρ του ναού. Ίσως θα έπρεπε να αφαιρέσω τα εισαγωγικά. Το ίδιο είναι να είσαι προσκυνητής της Ishtar και της ομορφιάς των γυναικών.
Στους ευρύχωρους ναούς της Ishtar ζούσαν πουλιά. Πιράχ στα περσικά θα πει πουλί. Πιράχ Ιστάρ = τα πουλιά της Ιστάρ. Πιράχ Ιστάρ, περιστέρι. Ίσως να μην είναι σύμπτωση που τα περιστέρια είναι τα πιό ερωτύλα πουλιά. Τα ευλογεί η Ishtar, εδώ και 3.5 χιλιάδες χρόνια ;-)

Στο σχολείο δεν μου άρεσε το μάθημα της Ιστορίας. Το έβρισκα βαρετό και ανούσιο. Και λοιπόν τι έγινε που ο τάδε βασιλιάς διαδέχτηκε τον δείνα βασιλιά; Μέχρι που ανακάλυψα τα κενά της Ιστορίας. Πράγματα που δεν μαθαίνεις στο σχολείο. Αμέσως κατάλαβα, ότι εκεί βρίσκεται όλο το ζουμί.

Π.χ. μαθαίνουμε στο σχολείο για τον Κωνσταντίνο (εν τούτω νίκα, ίδρυση της Κων/πολης). Μιά παραδρομούλα στον Ιουλιανό τον Παραβάτη - κι αυτή μόνο και μόνο επειδή ήθελε να επαναφέρει την ειδωλολατρεία και δεν τα κατάφερε. Και μετά πάμε στον Ιουστινιανό και την Θεοδώρα του (καλό κουμάσι και του λόγου της - αλλά αυτά δεν μαθαίνονται στα σχολεία).

Ανάμεσα στον Ιουλιανο και τον Ιουστινιανό μεσολαβούν 200 χρόνια. Τι έγινε σ' αυτό το διάστημα; Εδω μέσα στα τελευταία 60 χρόνια του 20ου αιώνα έχει αλλάξει τρεις φορές ο χάρτης της Ευρώπης. Τι έγινε επί 200 χρόνια τότε στην Ευρώπη;
Τίποτα δεν μας λένε γιά τον Αττίλα και τους ούνους του, τίποτα γιά τους κέλτες (πολύ πιό αρχαίοι), τίποτα για την σπηλιά της Αλταμίρα. Αποφάσισα από τότε να μάθω ακριβώς αυτά που μας κρύβουν.

Αλλά και στους νεώτερους αιώνες υπάρχουν τα ίδια κενά. Από τον Ιουστινιανό μέχρι την άλωση της Πόλης στην 4η σταυροφορία, μεσολαβουν 600 χρόνια. Τι έγινε στην Ευρώπη επί 6 αιώνες;
Πέφτουν βέβαια κάτι ονόματα (Ηράκλειος, Λέοντας, Βασίλειος), αλλά ποιός μαθαίνει πραγματικά το πως ζούσε ο κόσμος τότε; Το ότι ο Βασίλειος έβγαλε - σε μιά πρωτοφανή θηριωδία - τα μάτια των άμοιρων βούλγαρων, δεν μας λέει τίποτα για τις συνθήκες της εποχής.

Που είναι η ιστορία των Vikings; Εδω οι άνθρωποι έφτασαν στις Θερμοπύλες. Μνημεία τους βρίσκονται στον Πειραιά - κι εμείς τους περνάμε στο ντούκου. Ευτυχώς που υπάρχει και το Χολυγουντ, αλλιώς ποιός θα ήξερε τον Arthur και το Excalibur;

Και φυσικά, κανένας δεν μαθαίνει στο σχολείο το άσμα του Αρμούρη και το έπος του Διγενή Ακρίτη.

Από την άλωση της Πόλης από τους τούρκους (200 χρόνια μετά την άλωση από τους σταυροφόρους) και μέχρι την επανάσταση του '21 μαθαίνουμε μόνο το "κρυφό σχολειό". Το οποίο ουδέποτε υπήρξε.
Στην Ευρώπη πέρασαν 400 χρόνια κοσμοιστορικών αλλαγών. Ανακαλύφθηκε η Αμερική, άνθρωποι γύρισαν όλους τους ωκεανούς, ο Δαρβίνος ανέπτυξε την Θεωρία της Εξέλιξης.
Αλλά και στην Ελλάδα έγιναν πολλά. Π.χ. από τις βόμβες του Μorosini στην Ακρόπολη, μέχρι το 1790 (δλδ. ελαχιστα πριν την επανάσταση) η Αθήνα ήταν εντελώς ακατοίκητη. Αριθμός κατοίκων = μηδέν. Ούτε καν σκυλιά και γάτες. Για σχεδον 100 χρόνια!!

Ο Παρθενώνας - που οι βυζαντινοι τον εκαναν χριστιανική εκκλησία, οι φράγκοι καθολική εκκλησία και οι τούρκοι τζαμί - είχει μείνει ακέραιος από τον 5ο αιώνα π.Χ. μέχρι το τέλος του 17ου μ.Χ. Για κακή μας τύχη, κανένας δεν σκέφτηκε να τον απεικονίσει κάπου όλα αυτά τα 2200 χρόνια που ήταν ακέραιος. Έτσι ξέρουμε τον Παρθενώνα μόνο από περιγραφές, αλλά όχι από εικόνες.


(συνεχίζεται)

  © Blogger template 'Solitude' by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP