Tuesday 28 April 2009

Τιτανικός 1

Τι θα γινόταν αν ο Τιτανικός σε έναν αχανή ωκεανό τύχαινε να πλεύσει 200 μέτρα πιό αριστερά εκείνη την μοιραία νύχτα; Από μαθηματική σκοπιά οι πιθανές εξελίξεις του "τι θα γινόταν αν δεν είχε χτυπήσει το παγόβουνο" είναι τόσο ασύλληπτα πολλές που δεν αξίζει τον κόπο να τις μελετήσει κανείς.
Από αυτόν τον τεράστιο αριθμό διαλέγω 2 γεγονότα που με ενδιαφέρουν περισσότερο.

Το πρώτο πράγμα που *δεν* θα συνέβαινε αν ο Τιτανικός είχε φτάσει τελικά στην Νέα Υόρκη θα ήταν η αρχή του τέλους της βιομηχανικής επανάστασης. Ηταν μιά τρελούτσικη αλλά ενδιαφέρουσα εποχή τότε. Δεν υπήρχαν περιβαλλοντικές ανησυχίες, δεν υπήρχαν κρατικοί έλεγχοι, δεν υπήρχαν άλλοι ελεγκτικοί μηχανισμοί, δεν υπήρχαν ηθικές αναστολές. Η τεχνολογία μπορούσε να κάνει τα πάντα, αρκούσε να είχες ένα όραμα - και να θέλεις να το πραγματοποιήσεις.
Ηταν η εποχή των οραμάτων.
Οι άνθρωποι δεν ασχολιόνταν με πεζά πράγματα όπως οι οικονομικές αναλύσεις και με το "αν" θα πρέπει να κάνουν κάτι. Τους ενδιέφερε μόνο το "πως" θα το κάνουν.
Τεράστιες περιουσίες μπορούσαν να δημιουργηθούν - και να χαθούν - από ένα όραμα.

Το κανάλι του Σουέζ είχε τελειώσει 40 χρόνια πρίν, το 1869.
Το κανάλι του Παναμά τελέιωσε το 1914, 2 χρόνια μετά τον Τιτανικό.
Γιγαντιαία έργα, ακόμα και με τα σημερινά τεχνολογικά δεδομένα. Ποσο μάλλον με την τεχνολογία των αρχών του 20ου. Σήμερα καμμία κυβέρνηση, καμμία εταιρεία δεν θα σκεφτόταν καν να ξεκινήσει τέτοια έργα. Εκείνη την εποχή όχι μόνο το σκεφτόταν αλλά εκατοντάδες χιλιάδες επενδυτές έδωσαν τα λεφτά τους γιά να υπολοιηθεί το όραμα μιάς διώρυγας. Με τελείως αμφίβολο οικονομικό αποτέλεσμα.

Ενα άλλο όραμα ήταν το αυτοκίνητο. Μπορεί σήμερα να μας φαίνεται αυτονόητο, αλλά τότε ήταν όραμα.
Το 1914 (μόλις 2 χρόνια μετά τον Τιτανικό) ο Χ. Φορντ αποφάσισε πρώτος από όλους να βάλει το αυτοκίνητο σε μαζική παραγωγή, μειώνοντας την τιμή αγοράς του από 25000 δολάρια (σε σημερινές τιμές) περίπου στο μισό. Αυτό ήταν όραμα, γιατί κανείς δεν ήξερε αν το αυτοκίνητο εξαπλωθεί τελικά. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί, ότι 80 χρόνια μετά σε όλον τον πλανήτη θα υπήρχαν δισεκατομμύρια χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένων δρόμων, βενζινάδικα κάθε 50 χλμ και συνεργεία κάθε 100 χλμ.
Αλλά και όσοι αγόραζαν αυτοκίνητο τότε έδιναν από 15000 - 30000 σημερινά δολάρια γιά ένα όραμα, γιά ένα άχρηστο γκατζετάκι. Το αυτοκίνητο είναι άχρηστο χωρίς δρόμους, χωρίς βενζινάδικα και συνεργεία, τα οποία τότε δεν υπήρχαν.
Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει αν οι κυβερνήσεις έφτιαχναν τελικά σιδηροδρομικά δίκτυα αντί γιά οδικά. Εκείνη την εποχή το τραίνο ήταν πιό ανεπτυγμένη τεχνολογία από το αυτοκίνητο.

Παρένθεση: ένα πολύ παρόμοιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν σήμερα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Είναι πανάκριβα και άχρηστα. Χωρίς σταθμούς ανεφοδιασμού, δεν μπορώ να ξαπλώνω ένα ηλεκτρικό καλώδιο από το σαλόνι μου στον 5ο όροφο μέχρι το ηλεκτρικό μου αυτοκίνητο, παρκαρισμένο 3 τετράγωνα πιό κάτω. Χωρίς ειδικευμένα συνεργεία, θα μείνω κάποτε στον δρόμο. Σήμερα, η αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου είναι μόνο γιά οραματιστές. Επειδή δεν είμαστε πιά στο 1914, οραματιστές δεν υπάρχουν και το ηλεκτρικό αυτοκίνητο την έχει άσχημα. Κλείνει η παρένθεση.

Ο Τιτανικός ήταν η υλοποίηση ενός ακόμα οράματος της βιομηχανικής επανάστασης. Ενα αβύθιστο ( ! ) πλοίο που μπορούσε να διασχίσει τον Ατλαντικό σε χρόνο ρεκόρ με τους περισσότερους επιβάτες από όλα τα πλοία της εποχής.
Η καταστροφή του Τιτανικού δεν ήταν τραγική μόνο γιά τους 1500 νεκρούς. Ηταν τραγική γιατί έδειξε τα όρια της τεχνολογίας. Ενα εγγυημένα αβύθιστο πλοίο βυθίζεται σε ένα σχετικά απλό ατύχημα.
Μετά την καταστροφή του Τιτανικού κανένα μεγάλο έργο δεν ξεκίνησε. Οσα είχαν αρχίσει περατώθηκαν, αλλά τίποτα καινούργιο δεν άρχισε. Το ναυάγιο σημάδεψε την αρχή του τέλους γιά μιά τρελή εποχή.

Οπως πάντα στην ναυσιπλοία, μετά από κάθε ατύχημα αλλάζουν οι κανονισμοί ασφαλείας. Ο Τιτανικός δεν είχε αρκετά σωστικά μέσα, γιατί ένα αβύθιστο πλοίο δεν τα χρειάζεται. Σήμερα κανένα πλοίο δεν φεύγει απ' το λιμάνι αν δεν υπάρχουν σωστικά μέσα γιά όλους τους επιβάτες και το πλήρωμα. Οταν ο Τιτανικός ζητησε βοήθεια δεν υπήρχαν διαθέσιμες συχνότητες στον ασύρματο, γιατί πολλοί επιβάτες έστελναν προσωπικά τηλεγραφήματα. Αλλά και να υπήρχαν ελεύθερες συχνότητες, κανείς δεν ήταν υποχρεωμένος να ακούει τον ασύρματο.
Από το Τιτανικό και μετά κάθε πλοίο είναι υποχρεωμένο να ακούει μία συγκεκριμένη συχνότητα (το περίφημο κανάλι 16) διαρκώς. Και να μην χρησιμοποιεί αυτό το κανάλι παρά μόνο σε περίπτωση κινδύνου. Ετσι εξασφαλίζεται ότι όσοι χρειάζονται βοήθεια στην θάλασσα θα μπορέσουν να στείλουν μήνυμα και οι υπόλοιποι θα τους ακούσουν.

Συνεχίζεται

Saturday 18 April 2009

Δαρβίνος ύποπτος

Ο γνωστός Δαρβίνος είχε πτυχίο θεολογίας. Καθυστέρησε την έκδοση του περίφημου βιβλίου του κατά 20 χρόνια γιατί δεν ήθελε να στεναχωρήσει την εκκλησία, ούτε την γυναίκα του, φανατική θρήσκα. Ο ίδιος φρόντισε αρκετά να εφαρμόσει την θεωρία του περί επικράτησης του ισχυρότερου είδους, κάνοντας 9 παιδιά.

Δεν καταλαβαίνω την αντίθεση της εκκλησίας με την θεωρία του Δαρβίνου. Αν το σκεφτεί κανείς ψύχραιμα, η δαρβινική θεωρία δεν αποκλείει την ύπαρξη του θεού, ούτε καταρρίπτει κάποιο άλλο εκκλησιαστικό δόγμα. Αλλά οι φανατικοί δεν σκέφτονται, γι' αυτό έχουν τον Δαρβίνο στο μάτι.

Διάβασα μιά πρόσφατη έρευνα, σύμφωνα με την οποία οι θρήσκες γυναίκες γεννάνε κατά μέσον όρο διπλάσιο αριθμό παιδιών από τις άθεες. Αυτό σε ίδιες συνθήκες τόπου διαμονής, οικονομικές, μορφωτικές, κοινωνικές κ.α. Αν αφαιρέσουμε δηλαδή όλους τους άλλους κοινωνικούς παράγοντες που επηρεάζουν την απόκτηση παιδιών, ένα θρήσκο ζευγάρι έχει διπλάσιους απογόνους από ένα ζευγάρι άθεων. Αν αυτό δεν είναι καθαρός δαρβινισμός, τότε τι είναι; Ο Δαρβίνος λέει ξεκάθαρα, ότι οι το πετυχημένο είδος αποκτάει απογόνους και επικρατεί, ενώ το αποτυχημένο δεν αναπαράγεται και εγκαταλείπει τον πλανήτη.

Σήμερα οι εκκλησίες (ιδίως οι χριστιανικές) περνάνε κρίση. Αυτό είναι αποτέλεσμα της χίπικης δεκαπενταετίας 1965 - 1980 με τον ελεύθερο έρωτα. Αυτή η εποχή έχει περάσει. Δεν θα εκπλαγώ καθόλου, αν σε 10-20 χρόνια από σήμερα ζούμε σε θεοκρατικές κοινωνίες. Οι εκκλησίες θα ξαναγεμίσουν, ο Δαρβίνος θα έχει θριαμβεύσει γιά μιά ακόμα φορά.

Ποιός λογικός και μορφωμένος άνθρωπος θέλει να κάνει παιδιά σήμερα; Κανένας. Με εξαίρεση μερικές γυναίκες στην "κρίσιμη" ηλικία των 27-33 που είναι τρελαμένες από τις ορμόνες τους, δεν υπάρχει λογικό επιχείρημα που να συνηγορεί υπέρ της απόκτησης παιδιών. Εκτός αν είσαι θρήσκα. Η θρησκεία θέλει να αποκτήσεις παιδιά. Οχι μόνο σε παροτρύνει αλλά στο επιβάλλει. Σκοπός του γάμου είναι η τεκνοποίηση. Σημειωτέον, αυτό γίνεται στην κάθε θρησκεία, όχι μόνο στην χριστιανική.

Πολλοί κατηγορούν την εκκλησία ότι είναι ανδροκρατική, καταπιέζει τις γυναίκες, δεν τους αναγνωρίζει ισότητα και δικαιώματα κλπ. Βλακείες. Η εκκλησία είναι πανέξυπνη και αυτά που διακυρήσσει είναι σύμφωνα με την δαρβινική θεωρία.
Η εκκλησία λέει "αυξάνεστε και πληθύνεστε".
Ο Δαρβίνος λέει "γεννιέσαι, αφήνεις πολλούς απογόνους και πεθαίνεις".
Ο Δερβίνος ΔΕΝ λέει "γεννιέσαι, κάνεις καριέρα και πεθαίνεις".

Δεν αποτελεί σύμπτωση ότι οι γυναίκες είναι πολύ πιό θρήσκες από τους άντρες. Αν η εκκλησία ήταν εχθρική προς τις γυναίκες, οι τελευταίες θα της είχαν γυρίσει την πλάτη. Οι γυναίκες είναι θρήσκες γιατί η εκκλησία ενισχύει τις βιολογικές, δαρβινικές τους ανάγκες γιά αναπαραγωγή.
Και όχι μόνο αυτό. Η εκκλησία π.χ. καθιέρωσε τον θεσμό του κουμπάρου γιά να προστατέψει τις γυναίκες. Παλιά ο άντρας παντρευόταν και την έκανε με ελαφρά όποτε του έκανε κέφι. Μετά την θέσπιση του κουμπάρου - μάρτυρα, δεν μπορούσες να την κοπανήσεις τόσο εύκολα. Η καθολική εκκλησία υποστηρίζει λυσσωδώς την τήρηση του γάμου μέχρι θανάτου. Γιά την καθολική εκκλησία δεν υπάρχει χωρισμός, δεν υπάρχει διαζύγιο. Αν αυτό δεν είναι μέτρο υπέρ των γυναικών τοτέ υπέρ ποιανού;

Η ελευθερία, η ισότητα, τα ίδια δικαιώματα, η αυτοκυριαρχία είναι φούμαρα. Από δαρβινική σκοπιά εντελώς άχρηστα πράγματα, αν όχι και αντίθετα με την θεωρία της εξέλιξης. Ο βιολογικός σκοπός της γυναίκας είναι να αναπαραχθεί, όχι να γίνει διευθύντρια στο τμήμα μάρκετιγκ.
Η εκκλησία προσφέρει στην γυναίκα το θεολογικό, το ηθικό αλλά και το πρακτικό υπόβαθρο (σταθερές και προβλέψιμες υποδομές) για να υλοποιήσει τους βιολογικούς σκοπούς της. Η εκκλησία δεν είναι συντηρητική από κακία ή από βλακεία. Οτιδήποτε μπορεί να είναι, βλάκες δεν είναι. Η εκκλησία είναι συντηρητική, γιατί οι σταθερές κοινωνικές δομές είναι το καλύτερο φυτώριο γιά την απόκτηση πολλών παιδιών. Και όποιος αποκτάει πολλά παιδιά είναι το καλύτερο βιολογικό είδος κατά Δαρβίνον.

Οι άντρες γίνονται αναγκαστικά θρήσκοι, γιά να μπορέσουν να βρουν γυναίκα. Οπως έλεγε και κάποιος επιφανής θεολόγος, οι άντρες δείχνουν την θρησκευτικότητα τους, οι γυναίκες την βιώνουν.
Αν είσαι γυναίκα, θα είσαι θρήσκα, γιατί η θρησκεία συμβαδίζει με τις βιολογικές σου ανάγκες. Αν είσαι άντρας, θα είσαι θρήσκος, γιατί έτσι αυξάνεις τις πιθανότητες να βρεις γυναίκα και να αναπαραχθείς. Οπως και νάχει, οι θρήσκοι έχουν βιολογικό πλεονέκτημα απέναντι στους άθρησκους αποκτώντας πολλούς απογόνους.

Η αντίθεση λοιπόν δεν είναι ανάμεσα στην εκκλησία και την θεωρία του Δαρβίνου. Αυτά τα δύο συμβαδίζουν μιά χαρά. Η πραγματική αντίθεση είναι ανάμεσα στους εκκλησιαστικούς κανόνες και την θεωρία της Εξέλιξης από την μιά και την Ελευθερία από την άλλη.

Αλλά η Ελευθερία θέλει μαγκιά. Δεν είναι γιά τον καθένα. Μόνο ο ελέυθερος άνθρωπος θα αγνοήσει τόσο τις θρησκευτικές επιταγές όσο και τα βιολογικά / εξελικτικά πλεονεκτήματα και θα κάνει αυτό που πραγματικά θέλει.
Το να μπαρκάρεις σ' ένα πλοίο και να γυρίσεις τις 7 θάλασσες (ξέρει κανείς, ποιές είναι αυτες; ;-) ) είναι αντίθετο με την θεωρία της Εξέλιξης, γιατί μόνο απογόνους δεν πρόκειται ν' αφήσεις έτσι. Οι πειρατές δεν κάνουν παιδιά. Αλλά είναι Ελευθερία, είναι Ζωή.
Αλλά και ο πραγματικός Ερωτας είναι συνυφασμένος με την Ελευθερία. Αγαπάει πολύ εκείνος που είναι ελεύθερος. Εκείνος που έχει επιλογή και επιλέγει να ζήσει με την αγαπημένη του. Εκείνος που ζει με μιά γυναίκα γιατί δεν έχει άλλες επιλογές (επειδή έτσι υποδεικνύει η κοινωνία, η εκκλησία και η εξελικτική βιολογία) είναι στα μάτια μου ύποπτος.

Κάτω ο Δαρβίνος με τα βιολογικά του πλεονεκτήματα.
Ζήτω η ελευθερία, ζήτω ο ελεύθερος έρωτας. Η Ζωή.

Saturday 4 April 2009

Σταυρός του Νότου

Όλη η ιστορία ξεκίνησε με την οικονομική κρίση. Με αφορμή την κρίση βρήκαν ευκαιρία οι διάφοροι θεομπαίχτες και ταχυδακτυλουργοί να προσελκύσουν αφελείς. Τους τελευταίους μήνες πληθαίνουν τα βιντεάκια δήθεν "ενημερωτικού" χαρακτήρα, τα οποία - εντελώς καλοπροαίρετα και ανιδιοτελώς εννοείται - μας πληροφορούν ποιός ακριβώς φταίει γιά την κρίση, πως ακριβώς λειτουργεί ο κόσμος, η οικονομία, η πολιτική (και μερικά άλλα τινά) και κυρίως, τι πρέπει να κάνουμε γιά να σώσουμε την ψυχή μας και τις οικονομίες μας. Το τελευταίο συνεπάγεται - τι σύμπτωση - να εμπιστευτούμε τον νέο wannabe προφήτη που μας βγάζει λαγούς απ' το καπέλλο.

Μέχρι εδώ όλα καλά. Αν δεν προσελκύσουν τους αφελείς σε καιρό κρίσης, πότε θα το κάνουν; Έτυχε λοιπόν να διαβάσω ποστ, το οποίο παραπέμπει σε ένα new age βιντεάκι με το γνωστό περιεχόμενο. Το βιντεάκι αυτό δεν αρκείται στην ανάλυση της οικονομικής κρίσης, αλλά ξεκαθαρίζει τους λογαριασμούς του με όλες τις θρησκείες - κυρίως τον χριστιανισμό. Λογικό, οι μουσουλμάνοι και οι εβραίοι δεν πείθονται από new age μαλακιούλες, οι βουδιστές είναι new age από μόνοι τους, οι μόνοι αφελείς που μπορούν να πειστούν - και διαθέτουν και τα φράγκα - είναι οι δυτικοί χριστιανοί. 'Αρα το βιντεάκι προσπαθεί να καταρρίψει τον χριστιανισμό. Αφού ξεπαστρέψει τον χριστιανισμό, το βιντεάκι μας εξηγεί το πως λειτουργεί ο κόσμος και - μην ξεχνιόμαστε - το τι θα κάνουμε γιά να σωθούμε. 'Ολα αυτά γίνονται σε 90'. Ρησπέκτ (γιά το θράσος τους).

Σαν άθεος είμαι τελείως ακατάλληλος να υπερασπιστώ τον χριστιανισμό. Ούτε έχω καμμιά διάθεση. Αλλά δεν μπόρεσα να ανεχτώ τόση νεφελοκοκκυγία και σοφιστεία μαζεμένη. Στο βιντεάκι "αποκαλύπτεται" ότι τα χριστιανικά σύμβολα είναι παρμένα από τους αιγύπτιους. Το σημαντικότερο χριστιανικό σύμβολο, ο Σταυρός, είναι παρμένο από τον αστερισμό του Σταυρού του Νότου - έτσι λέει. Εκεί έφτασα στα όρια μου. Θεώρησα αυτήν την φράση σαν χοντρή βλακεία, έγραψα ένα ειρωνικό σχόλιο, εξήγησα ότι ο Σταυρός του Νότου είναι ορατός μόνο στο νότιο ημισφαίριο, άρα είναι αδύνατον να τον είχαν δει οι αιγύπτιοι και να τον πήραν οι χριστιανοί από αυτούς.

Σχολίασα, τους έβρισα (τους δημιουργούς του βίντεο, όχι τον μπλόγγερ, το οποίο τυχαίνει να εκτιμώ) και ηρέμησα. Αφού ηρέμησα ήρθαν οι αμφιβολίες. Κι αν είχα πει κοτσάνα; Το ότι ο Σταυρός του Νότου φαίνεται μόνο από το νότιο ημισφαίριο είναι καρατσεκαρισμένο, δεν υπάρχει αμφιβολία. Ισχύει όμως σήμερα. Τι ίσχυε 4500 χρόνια πρίν; Μήπως ήταν ορατός γιά τους αιγύπτιους την εποχή των Φαραώ;

Ένα σύντομο ψάξιμο επιβεβαίωσε τις αμφιβολίες μου. Ο Σταυρός του Νότου ήταν ορατός στην Αίγυπτο 4500 χρόνια πρίν. Καταραμένη μετάπτωση (θα εξηγήσω αργότερα), με έκανες να γράψω κάτι που δεν είναι 100% ακριβές.

Η περιφρόνηση μου για τους αυτόκλητους "σωτήρες" παραμένει. Πρώτον ο Σταυρός ήταν μεν ορατός εκείνη την εποχή αλλά γιά ελάχιστες μέρες / ώρες του χρόνου και θαμμένος κάπου στον ορίζοντα, χωρίς κανένας να του δίνει σημασία. Γιά ποιόν λόγο να διαλέξουν οι χριστιανοί γιά το μεγαλύτερο σύμβολο της θρησκείας τους έναν τελέιως ασήμαντο και άγνωστο αστερισμό; Δεύτερον όταν ιδρύθηκε ο χριστιανισμός, ο Σταυρός του Νότου είχε πάψει να είναι ορατός - άλλο 4500 χρόνια και άλλο 2000 χρόνια - και θα είχε μάλλον ξεχαστεί. Τρίτον, οι αιγύπτιοι είχαν περίπου 250 διαφορετικούς σταυρούς στην κουλτούρα τους. Ανάμεσα τους και την πασίγνωστη σβάστικα, την οποία υιοθέτησαν οι ναζί. Αν οι χριστιανοί διάλεξαν έναν από αυτούς τους σταυρούς, δεν είχε να κάνει με τον Σταυρό του Νότου. Τέταρτον, ακόμα και αν όλα τα χριστιανικά σύμβολα είναι παρμένα από τους αιγύπτιους, τι αποδεικνύει αυτό; Για τον χριστιανισμό τίποτα. Άσε που όλα αυτά είναι γνωστά εδώ και κάτι δεκαετίες, δεν περιμέναμε τα new age βιντεάκια να μας ανοίξουν τα μάτια. Η περιφρόνηση λοιπόν παραμένει στο ακέραιο.

Γιατί σκίστηκα όμως εγώ γιά τον Σταυρό του Νότου; Γιατί είναι αυτός ο αστερισμός τόσο σημαντικός γιά μένα - και κυρίως γιά όσους ναυτικούς ταξιδεύουν στο νότιο ημισφαίριο; Γιατί αυτός ο αστερισμός κοσμεί τις σημαίες περίπου 12 χωρών του νότιου ημισφαίριου (στην εικόνα η σημαία της Ν. Ζηλανδίας);


Ο Σταυρός του Νότου είναι απόδειξη μαγκιάς και ναυτικής καπατσοσύνης. Ο Σταυρός είναι απαραίτητος γιατί με την βοήθεια του μπορείς να βρεις που είναι ο Nότος. Ο Σταυρός είναι κάτι ανάλογο του Πολικού αστέρα, αλλά αρκετά πιό "ζόρικος" - γι' αυτό χρειάζεται μαγκιά, αλλιώς Νότο δεν βλέπεις ;-)

Ας ξεκινήσω με τα εύκολα. Στο βόρειο ημισφαίριο ξέρουμε τον Πολικό αστέρα. Είναι σχετικά εύκολο να τον βρει κανείς. Με ελάχιστη εξάσκηση, έχω μάθει να βρίσκω τον Πολικό κατ' ευθείαν, από τότε που ήμουν παιδί.
Αλλά και χωρίς εξάσκηση είναι εύκολο. Πρώτα βρίσκουμε την Μεγάλη Άρκτο (άμα δεν βρίσκεις ούτε την Μεγάλη Άρκτο, τότε ήρθες σε λάθος μπλογκ ;-) ). Μετά επεκτείνουμε την μικρή πλευρά 5 φορές και φτάνουμε στον Πολικό, όπως δείχνει το σκιτσάκι.



Ο Πολικός είναι και η "άκρη" της Μικρής Άρκτου. Δείχνει πάντοτε τον Βορρά, γιατί ο νοητός άξονας της Γης, αν προεκταθεί μέχρι τον ουράνιο θόλο, θα συναντήσει τον Πολικό αστέρα. Επειδή ο Πολικός είναι ακριβώς πάνω στον άξονα δεν περιστρέφεται. Είναι το μοναδικό αστέρι που δεν γυρίζει στον ουράνιο θόλο. Και φυσικά δεν ανατέλλει και δεν δύει ποτέ - είναι πάντα εκεί.

Όλα αυτά βέβαια σε συνάρτηση με την χρονιά την οποία διανύουμε. Ο Πολικός βρίσκεται σημερα ακριβώς πάνω στον άξονα περιστροφής της Γης. Αλλά ο άξονας περιστροφής της Γης είναι μεταβλητός. Αυτό το φαινόμενο είναι η "μετάπτωση" την οποία καταράστηκα ήδη πιό πάνω, γιατί παραλίγο να μου βγάλει ανακριβές το σχόλιο. ;-)
Πριν μερικούς αιώνες ο άξονας της Γης δεν περνούσε από τον Πολικό αλλά από τον δ της Μικρής Άρκτου. Οι τούρκοι αστρονόμοι ήξεραν τον δ (λίγο πιό αριστερά από τον Πολικό στο παραπάνω σκίτσο) σαν "Αστέρι του Βορρά" και τον ονόμαζαν Yildun.
Ακόμα πιό παλιά ο άξονας της Γης περνούσε από τον β της Μικρής Άρκτου, ο οποίος με την σειρά του έδειχνε τον Βορρά στους άραβες αστρονόμους, που τον ονόμαζαν Kochab.
Το 3000 π.Χ. ένα άλλο αστέρι ήταν ακριβώς πάνω στον άξονα της Γης και εκτελούσε χρέη Πολικού αστέρα. Ήταν ο Thuban, η αλλιώς η "ουρά του Δράκου", το α στον αστερισμό του Δράκου.

Ακόμα πιό παλιά - πριν 13000 χρόνια - οι άνθρωποι της λίθινης εποχής έβλεπαν τον Βέγα στον αστερισμό της Λύρας να είναι το μοναδικό ακίνητο αστέρι στον ουρανό. Αρκετοί μονόλιθοι έχουν βρεθεί να δείχνουν τον Βέγα ακριβώς, κάτι που πυροδότησε τους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας και τους θιασώτες των UFO. Μπορεί ο Βέγα σήμερα να είναι ένα τυχαίο άστρο, πριν 13000 χρόνια ήταν το μοναδικό άστρο στον ουρανό που δεν κινιόταν!
Το ίδιο θα επαναληφθεί σε 13000 χρόνια από σήμερα. Όποιoς σκοπεύει σε 13000 χρόνια να πλεύσει στον Ατλαντικό πρέπει να το θυμάται αυτό. ;-) Ο Βεγα θα δείχνει τότε τον Βορρά, ο Πολικός θα είναι ασήμαντος.
Ο Βέγα παίζει ρόλο στην καταπληκτική ταινία Contact με την Jodie Foster, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Carl Sagan.

Στο νότιο ημισφαίριο τα πράγματα είναι ζόρικα όπως είπα ήδη. Ο άξονας περιστροφής της Γης (σήμερα) δεν περνάει από κανένα ορατό άστρο. Περνάει από το σ του Οκτάντου, αλλά αυτό είναι τελείως αμυδρό αστέρι και δεν το βλέπει σχεδόν κανείς.
Δεν υπάρχει δλδ. κανένα αστέρι να μας δείξει τον Νότο. Εκτός από τον Σταυρό του Νότου - γι' αυτό είναι και τόσο διάσημος αστερισμός. Ο Σταυρός όμως δεν είναι επάνω στόν άξονα της Γης. Δείχνει προς αυτόν.



Αν επεκτείνουμε τον μεγαλύτερο άξονα του Σταυρού 4.5 φορές θα βρούμε τον Νότο.
Το πρόβλημα είναι ότι ο Σταυρός δεν βρίσκεται εύκολα στον ουρανό. Δεν έχει κάποιο χαρακτηριστικό σχήμα με λαμπρούς αστέρες και αν δεν τον ξέρεις, δεν τον βρίσκες. Συμπληρωματική δυσκολία είναι ότι κάπου εκεί κοντά υπάρχει μιά άλλη τετράδα - λαμπρότερων - αστεριών που έχει περίπου το ίδιο σχήμα αλλά δείχνει αλλού γι' αλλού. Αν πάρεις τον ψεύτικο Σταυρό γιά σημάδι, την πάτησες. Ο ψεύτικος Σταυρός αποτελείται από τον δ και κ της Καρίνας καθώς και από τον ι και ε του αστερισμού των Πανιών. Παλιότερα υπήρχε ένας αστερισμός που λέγονταν Πλοίο αλλά ήταν τόσο τεράστιος που τον χώρισαν σε ανεξάρτητους αστερισμούς, Καρίνα, Πανιά και Κατάστρωμα.

Γιά να βρούμε τον (σωστό) Σταυρό του Νότου πρέπει να διακρίνουμε πρώτα το Άλφα και το Βήτα του Κενταύρου. Αυτό τουλάχιστον είναι εύκολο. Είναι τα 2 λαμπρότερα αστέρια στον νότιο ουρανό. Το Άλφα του Κενταύρου είναι και ο κοντινότερος μας γείτονας, μόλις 4.5 έτη φωτός μακριά.
Προεκτείνοντας λοιπόν την νοητή γραμμή του α και β του Κενταύρου βρίσκουμε την κορυφή του Σταυρού του Νότου, τον ξεχωρίζουμε από τον ψεύτικο Σταυρό, προεκτείνουμε τον μεγαλύτερο άξονα του Σταυρού και βρίσκουμε τον Νότο. Εδώ σε θέλω κάβουρα ;-)


Όταν ο Νίκος Καββαδίας έγραφε
το Άλφα του Κενταύρου μιά νυχτιά
με το παλινώριο πήρα κάτου
μάλλον έψαχνε να βρει τον Σταυρό του Νότου. Το παλινώριο και ο αστρολάβος είναι πρόγονοι του εξάντα. Όλα αυτά τα όργανα χρησιμεύουν γιά να μετράμε γωνίες (σε άλλο ποστ αυτά).
Δεν είμαι σίγουρος, τι ακριβώς σημαίνει ο παρακάτω στίχος
είναι παράξενα της Ίντιας τα φανάρια
και δεν τα βλέπεις καθώς λένε με το πρώτο
Δεν μπορώ να φανταστώ, σε τι θα μπορούσαν να είναι "παράξενα" τα φανάρια (= φάροι) στις Ινδίες. Ένας φάρος είναι παντού ένας φάρος. Ίσως - δεν ξέρω - ο Καββαδίας να εννοεί πάλι τον Σταυρό του Νότου.

Καλά μας ταξίδια. Με αγαπημένα πλοία, σε αγαπημένες θάλασσες και με αγαπημένους ανθρώπους.

****
Υ.Γ. Όλες οι φωτογραφίες από την Βικιπέδια. Με απλό κλικ γιά μεγένθυση. Πολλά στοιχεία τα είχα στο κεφάλι μου έτσι κι αλλιώς, η Βικιπέδια με βοήθησε να τα ξαναθυμηθώ και να τα βάλω σε μιά σειρά.

Υ.Υ.Γ. Το παραπάνω ποστ είναι τελείως σουρεαλιστικό, αν αναλογιστεί κανείς από που ξεκίνησα και που κατέληξα. Γράφοντας όμως γιά τον Βέγα, γράφω γιά τον εαυτό μου. Εγώ είμαι εκείνος που κάνει αυτούς τους τεράστιους και δαιδαλώδεις συνειρμούς στο μυαλό του. Εγώ είμαι εκείνος που ξεκίνησε από μιά ειρωνία εναντίον των new age βλακειών γιά να περάσει από τον Πολικό, τον Βέγα, τον Σταυρό του Νότου, το Άλφα του Κενταύρου και να καταλήξει στον Καββαδία.

Υ.Υ.Υ.Γ. Το κερασάκι είναι ότι όλο αυτό το σουρεάλ κείμενο αποτελεί μόνο το πρώτο μέρος όσων έχω στο κεφάλι μου. Αρχικά γιά τον Ωρίωνα σκόπευα να γράψω, μιάς και εκείνη που από όλους τους άλλους αστερισμούς αυτόν προτιμάει βρίσκεται διαρκώς στο μυαλό μου. Σταματάω όμως εδώ γιά να μην παραγίνει σεντόνι το σεντόνι. Γιά τον Ωρίωνα, τον εξάντα και τα GPS ίσως μιά άλλη φορά. ;-)

  © Blogger template 'Solitude' by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP