Laniakea

Πριν μερικές βδομάδες μερικοί υπερπατριώτες έλληνες έφτιαξαν ένα βίντεο και το διασκόρπισαν στα πέρατα του ίντερνετ. Όπως έχω ξαναγράψει, λεφτά γιά μαλακίες υπάρχουν άφθονα. Βάρδα μόνο μη ζητήσει κανείς λεφτά γιά να περιθάλψουμε κανένα αδέσποτο (μιά αποπαρασίτωση κοστίζει 2 ευρώ, μιά στείρωση γύρω στα 20). Εκεί έχουμε κρίση, στενότητα, δεν βγαίνουμε, δεν μπορούμε, δεν υπάρχουν λεφτά, έχουμε επιφυλάξεις γιά την "φυσική ζωή" του ζώου ανάμεσα στις πολυκατοικίες, τις μοτοσυκλέτες και τις φόλες καθώς και άλλες μπουρδολογίες.

Το περιεχόμενο του βίντεο ήταν το φιλότιμο. Το οποίο σαν λέξη υπάρχει μόνο στην ελληνική γλώσσα. 

Άρα - έτσι υπονοεί το βίντεο - αφού μόνο εμείς έχουμε την λέξη, τότε συμπερασματικά μόνο εμείς έχουμε και την ιδιότητα του φιλότιμου. Όλοι οι άλλοι λαοί που χρησιμοποιούν περιγραφικές εκφράσεις γιά την έννοια του φιλότιμου είναι γιαλατζί. Μόνο εμείς οι γνήσιοι απόγονοι του μεγαλέξαντρου έχουμε το γνήσιο φιλότιμο.

Το φιλότιμο δεν εμαφανίζεται γιά πρώτη φορά στο εν λόγω βίντεο. Αυτήν την παπαριά ότι "η λέξη φιλότιμο υπάρχει αποκλειστικά στην ελληνική γλώσσα" την έχω ακούσει ίσαμε 200 φορές από ισάριθμους ανόητους.

Όλοι αυτοί ξεχνάνε προφανώς ότι επίσης οι λέξεις λαμόγιο και αρχιμαλάκας υπάρχουν μόνο την ελληνική γλώσσα και σε καμμία άλλη. Σύμφωνα με την λογική του φιλότιμου, μόνο οι έλληνες είναι τα γνήσια λαμόγια και οι γνήσιοι αρχιμαλάκες. Όλοι οι άλλοι λαοί που χρησιμοποιούν περιγραφικές εκφράσεις γι' αυτές τις έννοιες δεν είναι δυνατόν να είναι τόσο αρχιμαλάκες όσο οι έλληνες.

* * * *

Με την ευκαιρία μου ήρθαν στο μυαλό δύο από τις ωραιότερες λέξεις που ξέρω.

-- Η πορτογαλέζικη λέξη saudade. Πολλοί την μεταφράζουν σαν νοσταλγία. ΔΕΝ μεταφράζεται σαν νοσταλγία. Δεν μεταφράζεται σε καμμία άλλη γλώσσα του κόσμου, επειδή κανένας λαός - εκτός από τους πορτογάλους και τους νορβηγούς - δεν είναι ναυτικός λαός.

Η saudade, όπως μου εξήγησαν πορτογάλοι που ταξίδεψα μαζί τους, δεν είναι ακριβώς κάτι που αισθάνεσαι. Είναι μιά "κατάσταση" του μυαλού, του κορμιού και της καρδιάς. Είναι ο πόνος που νιώθεις γιά κάποιον που σου λείπει και που ο επανερχομός του εξαρτάται από εντελώς τυχαίους παράγοντες. Με τις πιθανότητες του επανερχομού να βαραίνουν εναντίον σου.

Στην κατάσταση της saudade βρίσκονταν οι πορτογαλέζες γυναίκες των ναυτικών, όσον καιρό οι άντρες τους όργωναν τους ωκεανούς.

-- H χαβανέζικη λέξη  laniakea. Αυτήν μου την εξήγησε ένας παλιός συνάδελφος απ' την δουλειά. Πολυνήσιος ο ίδιος, ο παππούς του ήταν φύλαρχος στο νησί τους. Οι πολυνήσιοι έχουν μεγάλη ιδέα γιά τις ναυτικές τους γνώσεις.

Η laniakea είναι σύνθετη λέξη, όπως και το φιλότιμο.
Lani είναι ο ουρανός.
Akea είναι ταυτόσημο με το Atea. Και Atea είναι ο μεγαλύτερος θεός των πολυνήσιων, ο πατέρας θεών και ανθρώπων. Ο Atea είναι ο πιό σημαντικός αστερισμός στον ουρανό τους, με βάση τα αστέρια του Atea ταξίδευαν οι παππούδες τους από νησί σε νησί.

Τον Atea τον ξέρουμε κι εμείς οι δυτικοί - με άλλο όνομα φυσικά. Εμείς τον ονομάζουμε Ωρίωνα ;-)
Το πρώτο αστέρι της ζώνης του Atea / Ωρίωνα ανατέλλει ακριβώς στις 90 μοίρες, δλδ. μας δείχνει την ανατολή. Η πορεία αυτού του αστεριού στον ουρανό χωρίζει ακριβώς τον ουρανό σε βόρειο και νότιο ημισφαίριο.

Η πρώτη ερμηνεία λοιπόν του laniakea ήταν "ο ουρανός του Atea".
Με το πέρασμα των γενεών [*] η λέξη απόκτησε την δεύτερη - και ωραιότερη - σημασία της: Απέραντος Ουρανός.
Σε καμμιά άλλη γλώσσα του κόσμου δεν υπάρχει η laniakea. Κανένας άλλος λαός δεν βλέπει Απέραντο Ουρανό.
Οι βόρειοι βλέπουν σύννεφα και ομίχλες. Οι νότιοι θα μπορούσαν να δουν την Απεραντοσύνη, αν ταξίδευαν νύχτα στο Αιγαίο.
Αλλά το μόνο που ξέρουν γιά το Αιγαίο οι νότιοι είναι το ποιά παραλία έχει το μεγαλύτερο μπητσόμπαρο και ποιός γιδοβοσκός πουλάει τις πιό παγωμένες μπυρες.

[*] Οι πολυνήσιοι έχουν μνημεία πολιτισμού ηλικίας 25.000 χρόνων στην περιοχή τους. Και επειδή ο Ειρηνικός είναι τεράστιος, δεν είχαν προσμίξεις με άλλους λαούς. Το DNA τους είναι ολόιδιο με αυτό των προγόνων τους.
Καλό είναι να τα θυμόμαστε αυτά κάθε φορά που αναμασάμε την άλλη μεγάλη Βλακεία γιά τους παρθενώνες και τα βελανίδια.